سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

لطفاً در خصوص صحّت زیارت جامعه کبیره اظهار نظر فرمایید.

زیارت معروف به «جامعه‌ی کبیره»، روایت واحد و مفصّلی در ستایش اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم برای خواندن نزد قبور آنان است که محمّد بن علیّ بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (د.۳۸۱ق) در کتاب من لا یحضره الفقیه[۱] و کتاب عیون أخبار الرّضا[۲]، به واسطه‌ی برخی شیوخ مجهول خود از فردی مجهول به نام موسی بن عمران یا موسی بن عبد الله نخعی، از امام علیّ بن محمّد بن علی بن موسی بن جعفر (د.۲۵۴ق) روایت کرده است و از این جهت، نمی‌توان آن را صحیح الإسناد دانست.

آری، صرف نظر از سند این روایت، بیشتر عبارات آن صحیح و موافق با عقل و شرع است؛ زیرا شأن اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در اسلام شأن عظیمی است که در آیاتی از کتاب خداوند و روایات متواتری از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم تبیین شده است، ولی ظاهر برخی عبارات این روایت غلوآمیز و مخالف با عقل و شرع به نظر می‌رسد، مانند عبارت «إِيَابُ الْخَلْقِ إِلَيْكُمْ وَحِسَابُهُ عَلَيْكُمْ»؛ «بازگشت خلایق به سوی شما و حساب آنان بر عهده‌ی شماست» که با ظاهر آیات ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ ۝ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ[۳]؛ «بازگشت آنان به سوی ماست، سپس حساب آنان بر عهده‌ی ماست» معارضه دارد، بلکه در ضدّیّت آشکار با آیاتی است که می‌فرماید: ﴿مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ[۴]؛ «چیزی از حساب آنان بر عهده‌ی تو نیست» و می‌فرماید: ﴿إِنْ حِسَابُهُمْ إِلَّا عَلَى رَبِّي ۖ لَوْ تَشْعُرُونَ[۵]؛ «و حساب آنان جز بر عهده‌ی پروردگارم نیست اگر می‌فهمید» و عبارت «لَا أُحْصِي ثَنَائَكُمْ وَلَا أَبْلُغُ مِنَ الْمَدْحِ كُنْهَكُمْ وَمِنَ الْوَصْفِ قَدْرَكُمْ»؛ «ثنای شما را احصا نمی‌توانم و به مدح کنه شما و وصف قدر شما راه نمی‌یابم» که تمجیدی شایسته‌ی خداوند است؛ چنانکه فرموده است: ﴿مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ[۶]؛ «قدر خداوند را چنانکه شایسته است نمی‌شناسند» و فرموده است: ﴿وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا[۷]؛ «و اگر نعمت خداوند را شماره کنید احصا نمی‌توانید» و عبارت «ذَلَّ كُلُّ شَيْءٍ لَكُمْ وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِكُمْ»؛ «هر چیزی برای شما خاضع شده و زمین به نور شما روشنی یافته» که با ظاهر آیات ﴿كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ[۸]؛ «و همگی برای او خاضعند» و ﴿وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا[۹]؛ «و زمین به نور پروردگارش روشنی می‌یابد»، معارضه می‌کند و عبارت «بِكُمْ فَتَحَ اللَّهُ وَبِكُمْ يَخْتِمُ وَبِكُمْ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَبِكُمْ يُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ»؛ «خداوند با شما آغاز کرد و با شما پایان می‌دهد و با شما باران نازل می‌کند و با شما آسمان را نگاه می‌دارد که بر زمین نیفتد مگر با اذن او» که بر خلاف حسّ است و عباراتی دیگر از این دست که مصداق غلو شمرده می‌شوند، مگر در صورت تأویل آن‌ها که اگر جایز باشد، مصداقی برای غلو باقی نمی‌ماند و همه‌ی روایات غالیان قابل تأویل است و با این وصف، صدور چنین روایتی از اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم -که بنا بر روایت متواتر ثقلین، هیچ گاه از کتاب خداوند جدا نمی‌شوند و بنا بر روایات متواتر دیگر، صدور روایات مخالف با کتاب خداوند را از خود نفی کرده‌اند- بعید به نظر می‌رسد؛ خصوصاً با توجّه به اینکه اصل این روایت ظاهراً تفصیل بیشتری داشته و حاوی عبارات غلوآمیزتری بوده که در کتاب البلد الأمین نوشته‌ی ابراهیم کفعمی[۱۰] آمده و محمّد بن علیّ بن بابویه آن‌ها را به سبب موافقت‌شان با عقاید غالیان و مخالفت‌شان با عقاید خود حذف کرده، تا حدّی که اعتراض برخی اخباریان شیعه مانند میرزا حسین نوری (د.۱۳۲۰ق) را برانگیخته است[۱۱].

حاصل آنکه سند این زیارت صحیح نیست، ولی بیشتر عبارات آن صحیح و برخی عبارات آن غیر صحیح است و این می‌تواند دست کم نشانه‌ی تحریف آن توسّط برخی غالیان شیعه باشد. با این وصف، توصیه‌ی ما به برادران اهل تشیّع آن است که برای توصیف شأن اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم در اسلام، به آیات قرآن و روایات متواتر پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم درباره‌ی آنان -که بحمد الله کم نیست- بسنده کنند و از تأکید بر روایات واحد و ضعیف با مضامین غلوآمیز و تفرقه‌انگیز بپرهیزند؛ چراکه بدون شک خواست اهل بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم نیز همین است و ستایش برای خداوند پروردگار جهانیان است.

↑[۱] . من لا يحضره الفقيه لابن بابويه، ج۲، ص۶۰۹
↑[۲] . عيون أخبار الرضا لابن بابويه، ج۲، ص۳۰۵
↑[۳] . الغاشیة/ ۲۵-۲۶
↑[۴] . الأنعام/ ۵۲
↑[۵] . الشّعراء/ ۱۱۳
↑[۶] . الحجّ/ ۷۴
↑[۷] . النّحل/ ۱۸
↑[۸] . البقرة/ ۱۱۶
↑[۹] . الزّمر/ ۶۹
↑[۱۰] . البلد الأمين للكفعمي، ص۲۹۷
↑[۱۱] . نگاه کنید به: مستدرك الوسائل للنوري، ج۱۱، ص۱۷۱.
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.