سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

لطفاً در مورد توکّل توضیح دهید.

خداوند زمینه‌ساز ظهور خلیفه‌اش را بیش از پیش یاری کند ان شاء الله.

توکّل بر خداوند، به معنای سپردن نتیجه‌ی کار به خداوند ضمن اقدام به کار است که از ایمان به خداوند و حسن ظنّ به او بر می‌خیزد و فقدان آن، از اقدام به بسیاری از کارهای خوب باز می‌دارد؛ چراکه نتیجه‌ی بسیاری از کارهای خوب، معلوم یا قطعی نیست، بلکه گاه بعید به نظر می‌رسد و از این رو، انگیزه‌ی کافی برای اقدام به آن‌ها حاصل نمی‌شود، مگر برای کسی که بر خداوند توکّل دارد؛ به این معنا که می‌داند و ملتفت است که خداوند بر رساندن آن‌‌ها به نتیجه تواناست، خواه به صورت طبیعی با فراهم ساختن اسباب لازم از منابع شناخته شده در زمانی که توقّع آن وجود دارد و خواه به صورت غیر طبیعی با فراهم ساختن اسباب لازم از منابع شناخته نشده در زمانی که توقّع آن وجود ندارد و با این وصف، اگر آن‌ها را به نتیجه‌ی دلخواه نرساند نیز، از سر ناتوانی نیست، بلکه از روی حکمت و مصلحت است و امید می‌رود که آن‌ها را به نتیجه‌ای مشابه یا بهتر برساند.

البته توکّل بر خداوند در همه‌ی کارهای خوب، لازم است؛ زیرا حتّی کارهای خوبی که نتیجه‌ی‌شان معلوم و قطعی به نظر می‌رسد، بدون اراده و توفیق او به نتیجه نمی‌رسند؛ با توجّه به اینکه یک پیش‌آمد پیش‌بینی نشده کافی است تا از رسیدن به نتیجه باز مانند؛ مانند کاشت و داشت محصول که اگر با حداکثر دقّت و تلاش ممکن و رعایت همه‌ی شرایط و جوانب انجام شود نیز لزوماً به برداشت محصول نمی‌انجامد؛ چراکه ممکن است با یک آفت یا سیل یا تگرگ یا آتش‌سوزی یا حادثه‌ی پیش‌بینی نشده‌ی دیگر، کاملاً نابود شود و از این رو، اگر همه‌ی اسباب لازم برای حصول نتیجه فراهم باشد نیز، نباید خداوند را فراموش کرد و خود را از اراده و توفیق او بی‌نیاز پنداشت، بلکه باید گفت: «إن شاء الله»؛ به این معنا که اگر اراده و توفیق خداوند باشد، نتیجه حاصل خواهد شد و اگر اراده و توفیق او نباشد، همه‌ی اقدامات بی‌نتیجه خواهد بود.

با این حال، بزرگ‌ترین توکّل بر خداوند، در کارهای خوبی است که نتیجه‌ی‌شان معلوم یا قطعی نیست، بلکه بعید به نظر می‌رسد؛ چراکه این قبیل کارها بر خلاف کارهای دیگر، بدون توکّل بر خداوند انجام نمی‌شوند و از این رو، انجام آن‌ها ویژگی متوکّلان است و گواهی آشکار بر ایمان به خداوند و حسن ظنّ به او محسوب می‌شود؛ مانند اقدام علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی به زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی علیه السلام در زمانی که مردم -مانند مردگان- از او حمایت نمی‌کنند و دشمنانش از اقتدار نظامی، سیاسی و تبلیغاتی فراوانی برخوردارند و تبعاً هیچ یک از شرایط لازم برای موفّقیت او دیده نمی‌شود، تا حدّی که بی‌ایمان‌های دنیازده و کوته‌بین او را استهزاء می‌کنند و دیوانه و خیال‌باف می‌شمارند و سست‌ایمان‌هایی که بر خداوند توکّل ندارند به یاری او نمی‌آیند؛ چراکه تلاش‌های او را بی‌نتیجه می‌پندارند، ولی او بدون تردید یا ترس یا خستگی به تلاش‌های خود ادامه می‌دهد؛ چراکه حقیقتاً بر خداوند توکّل دارد؛ به این معنا که می‌داند و ملتفت است که خداوند بر رساندن تلاش‌های او به نتیجه تواناست، اگرچه زمان و چگونگی‌اش معلوم نباشد و با همه‌ی معادلات مادّی و ظاهری منافات داشته باشد؛ فارغ از آنکه خود را مکلّف به اقدام می‌داند، نه مکلّف به نتیجه؛ چراکه اقدام در اختیار اوست و نتیجه در اختیار خداوند است.

این توکّل بر خداوند است که از مهم‌ترین نشانه‌های ایمان محسوب می‌شود. از این رو، خداوند در وصف مؤمنان فرموده است: ﴿الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ[۱]؛ «کسانی که صبر دارند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند» و فرموده است: ﴿وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ[۲]؛ «و بر خداوند توکّل کنید اگر مؤمن هستید» و فرموده است: ﴿وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ[۳]؛ «و مؤمنان باید بر خداوند توکّل داشته باشند» و بر این اساس، می‌توان گفت: کسانی که از انجام کاری خوب به سبب ترس از نتیجه‌ی آن خودداری می‌کنند، مؤمن نیستند؛ خواه ترسشان از این باشد که نتیجه‌ای نداشته باشد و خواه ترسشان از این باشد که نتیجه‌ی آن زیانی در زندگی دنیا باشد؛ چراکه بر خداوند توکّل ندارند و این نشانه‌ی فقدان یا ضعف شدید ایمان است.

↑[۱] . النّحل/ ۴۲
↑[۲] . المائدة/ ۲۳
↑[۳] . آل عمران/ ۱۶۰
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.