سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

منظور از دو بار مردن و دو بار زنده شدن در این آیه‌ی شریفه چیست؟ «قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ» (غافر/ ۱۱)؛ «می‌گویند: پروردگارا! ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی، اکنون به گناهانمان معترفیم، پس آیا راهی برای بیرون آمدن [از دوزخ] هست؟»

در این باره پنج قول وجود دارد:

۱ . مردن اول، پیش از دمیده شدن روح در دنیا و زنده شدن اول، پس از آن است و مردن دوم، در پایان عمر و زنده شدن دوم، در روز قیامت است؛ به دلیل سخن خداوند که فرموده است: ﴿كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنْتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ[۱]؛ «چگونه به خداوند کافر می‌شوید؟! در حالی که مرده بودید، پس شما را زنده کرد، سپس شما را می‌میراند، سپس شما را زنده می‌کند، آن گاه به سوی او باز می‌گردید» و این قول عبد الله بن مسعود، ابن عباس، زید بن علیّ، ضحاک، قتاده، مقاتل و بسیاری از مفسّران است و در آن اشکال می‌شود که مرده بودن در آغاز، مردن محسوب نمی‌شود؛ چراکه مردن به مرگ پس از زندگی گفته می‌شود، نه مرگ پیش از آن.

۲ . مردن اول، در پایان عمر و زنده شدن اول، در قبر پیش از سؤال نکیر و منکر است و مردن دوم، در قبر پس از سؤال نکیر و منکر و زنده شدن دوم، در روز قیامت است و این قول سدّی، جبائی، بلخی و اهل حدیث است و در آن اشکال می‌شود که مردن در قبر پس از سؤال نکیر و منکر بر خلاف ظاهر کتاب خداوند است؛ چراکه ظاهر کتاب خداوند از حیات مؤمنان و کافران در برزخ خبر داده است[۲].

۳ . مردن اول، مرگ معنوی برای کافران در دنیا است؛ به دلیل سخن خداوند که فرموده است: ﴿أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ[۳]؛ «آیا کسی که مرده بود، پس او را زنده کردیم» یعنی کافر بود، پس او را هدایت کردیم و مردن دوم، در پایان عمر است و زنده شدن اول، در قبر پیش از سؤال نکیر و منکر و زنده شدن دوم، در روز قیامت است و این قول محمّد بن کعب قرظی است و در آن اشکال می‌شود که مرگ معنوی، مَجاز است، در حالی که اصل بر حقیقت است و جز به ضرورت از آن عدول نمی‌شود.

۴ . مردن اول، در پایان عمر و زنده شدن اول، در رجعت است و مردن دوم، پس از رجعت و زنده شدن دوم، در روز قیامت است و این قول بسیاری از شیعه است و در آن اشکال می‌شود که آیه عام است و همه‌ی کافران را در بر می‌گیرد، در حالی که رجعت -بر فرض ثبوت آن- خاصّ است و تنها برخی از کافران را در بر می‌گیرد. وانگهی در این صورت، دست کم سه مردن و سه زنده شدن لازم می‌آید؛ چراکه کتاب خداوند از زندگی در برزخ و مردن در روز قیامت به هنگام دمیده شدن اول در صور خبر داده است.

۵ . مردن اول، در پایان عمر و زنده شدن اول، در برزخ است و مردن دوم، در روز قیامت به هنگام دمیده شدن اول در صور و زنده شدن دوم، در روز قیامت به هنگام دمیده شدن دوم در صور است و در آن اشکال نمی‌شود که زنده شدن اول، پس از دمیده شدن روح در دنیا است؛ چراکه نخست از إماته یاد کرده است، نه از إحیاء و این دلیل بر آن است که زنده شدن اول، پس از مردن اول است. وانگهی غرض از إحیاء، زنده کردنی است که موجب یقین کافران به آخرت و اعتراف آنان به گناهانشان می‌شود؛ با توجّه به ادامه‌ی آیه که از قول آنان فرموده است: ﴿فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِّن سَبِيلٍ؛ «پس به گناهانمان اعتراف کردیم، پس آیا راهی به بیرون آمدن (از دوزخ) هست؟» و آیه‌ی دیگری که از قول آنان فرموده است: ﴿رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ[۴]؛ «پروردگارا! دیدیم و شنیدم، پس ما را بازگردان تا کار شایسته‌ای انجام دهیم؛ ما یقین پیدا کردیم» و این قول برخی محقّقان و قول علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى حِكَايَةً عَنِ الْكَافِرِينَ: ﴿أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ، فَقَالَ: أَمَاتَهُمْ بَعْدَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا، ثُمَّ أَحْيَاهُمْ فِي قُبُورِهِمْ، ثُمَّ أَمَاتَهُمْ إِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ، ثُمَّ أَحْيَاهُمْ إِذَا نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى، أَلَمْ تَرَ أَنَّهُ قَدَّمَ الْإِمَاتَةَ عَلَى الْإِحْيَاءِ؟»؛ «از منصور درباره‌ی سخن خداوند بلندمرتبه پرسیدم که به نقل از کافران فرموده است: <ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی>، پس فرمود: آنان را پس از زندگی دنیا میراند، سپس در قبرهاشان زنده کرد، سپس چون در صور دمیده شد میراند، سپس چون بار دیگر در آن دمیده شد زنده کرد، آیا نمی‌بینی که میراندن را بر زنده کردن مقدّم داشته است؟».

↑[۱] . البقرة/ ۲۸
↑[۲] . بنگرید به: پرسش و پاسخ ۱۱۹.
↑[۳] . الأنعام/ ۱۲۲
↑[۴] . السّجدة/ ۱۲
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.