«اخلاص» در اصطلاح، خالص کردن نیّت برای خداوند است؛ به این معنا که مقصود از عمل، کسب رضای خداوند باشد، نه کسب مال یا قدرت یا شهرت یا چیز دیگری از دنیا و آن یکی از چهار ستون ایمان است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: الْإِيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ: الْيَقِينِ وَالْحُبِّ وَالْإِخْلَاصِ وَالتَّسْلِيمِ»[۱]؛ «شنیدم منصور می‌فرماید: ایمان بر چهار ستون استوار است: یقین، حُبّ، اخلاص و تسلیم».

بنابراین، اخلاص از ایمان بر می‌خیزد؛ همچنانکه ایمان از علم و با این وصف، هر چه علم بیشتر باشد، ایمان بیشتر است و هر چه ایمان بیشتر باشد، اخلاص بیشتر؛ خصوصاً با توجّه به اینکه اخلاص در کتاب خداوند، معنای عام‌تری نیز دارد و آن پیراستن عقیده و عمل از چیزی است که خداوند تشریع نکرده؛ چنانکه فرموده است: ﴿فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ﴾[۲]؛ «پس خداوند را بخوانید در حالی که دین را برای او خالص کرده‌اید» و فرموده است: ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ﴾[۳]؛ «و امر نشدند مگر به اینکه خداوند را بپرستند در حالی که دین را برای او خالص کرده‌اند» و این با علم به چیزی که خداوند تشریع کرده است و ایمان به آن ممکن می‌شود. از این رو، خداوند علم و ایمان را در کنار هم یاد کرده و فرموده است: ﴿الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِيمَانَ﴾[۴]؛ «کسانی که علم و ایمان داده شدند» و فرموده است: ﴿يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ﴾[۵]؛ «خداوند درجات کسانی از شما که ایمان آوردند و کسانی که علم داده شدند را بالا می‌برد».