سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

منظور از نیابت خاص چیست؟ آیا نایبان خاص بر مردم ولایت دارند؟

نایب خاصّ خلیفه‌ی خداوند در زمین کسی است که خلیفه‌ی خداوند در زمین او را به نام تعیین کرده است تا به وکالت از طرف وی کاری را انجام دهد؛ مانند مُعاذ بن جبل هنگامی که توسّط پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم برای تعلیم قرآن و قضاوت در یمن تعیین شد و مانند مالک اشتر نخعی هنگامی که توسّط امیر المؤمنین علیه السلام برای اداره‌ی امور مصر تعیین شد و مانند مسلم بن عقیل هنگامی که توسّط امام حسین علیه السلام برای گرفتن بیعت از کوفیان تعیین شد. نایب خاصّ خلیفه‌ی خداوند در زمین، لزوماً معصوم نیست و ممکن است مرتکب خطا و حتّی خیانت شود. از این رو، اطاعت از او تنها در چهارچوب شرع واجب است؛ چنانکه در روایتی از علی علیه السلام رسیده است: «بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ سَرِيَّةً وَاسْتَعْمَلَ عَلَيْهِمْ رَجُلًا مِنْ الْأَنْصَارِ، وَأَمَرَهُمْ أَنْ يَسْمَعُوا لَهُ وَيُطِيعُوا، فَأَغْضَبُوهُ فِي شَيْءٍ، فَقَالَ: اجْمَعُوا لِي حَطَبًا، فَجَمَعُوا لَهُ، ثُمَّ قَالَ: أَوْقِدُوا نَارًا فَأَوْقَدُوا، ثُمَّ قَالَ: أَلَمْ يَأْمُرْكُمْ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ أَنْ تَسْمَعُوا لِي وَتُطِيعُوا؟ قَالُوا: بَلَى، قَالَ: فَادْخُلُوهَا، قَالَ: فَنَظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ، فَقَالُوا: إِنَّمَا فَرَرْنَا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ مِنَ النَّارِ، فَكَانُوا كَذَلِكَ وَسَكَنَ غَضَبُهُ وَطُفِئَتِ النَّارُ، فَلَمَّا رَجَعُوا ذَكَرُوا ذَلِكَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: لَوْ دَخَلُوهَا مَا خَرَجُوا مِنْهَا إِنَّمَا الطَّاعَةُ فِي الْمَعْرُوفِ»[۱]؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سریّه‌ای فرستاد و مردی از انصار را بر آنان گماشت و به آنان امر کرد که از او حرف‌شنوی و اطاعت داشته باشند، پس آنان او را در چیزی به خشم آوردند، پس گفت: برای من هیزمی گرد آورید! پس برایش گرد آوردند، سپس گفت: آتشی روشن کنید! پس روشن کردند، سپس گفت: آیا رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به شما امر نکرد که از من حرف‌شنوی و اطاعت داشته باشید؟! گفتند: چرا، گفت: پس به آتش داخل شوید! در این هنگام آنان به یکدیگر نگریستند، پس گفتند: ما به رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم از آتش پناه آورده‌ایم! پس بر این حال بودند تا اینکه خشم او فروکش کرد و آتش خاموش شد، پس چون بازگشتند آن را برای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم حکایت کردند، پس آن حضرت فرمود: اگر به آتش داخل می‌شدند از آن خارج نمی‌شدند! اطاعت تنها در نیکی است!» البته روشن است که این قید و شرط نباید به بهانه‌ای برای تمرّد در برابر نایب خاصّ خلیفه‌ی خداوند در زمین تبدیل شود؛ به این ترتیب که هر کس امری از اوامر او را نمی‌پسندد، ادّعا کند که آن بر خلاف شرع است؛ زیرا منظور از شرع، اهواء و سلایق مردم نیست، بل عقاید و احکام بیّن شرع است که میان مسلمانان مسلّم و شناخته شده است. وانگهی هر کس متیقِّن است که امری از اوامر نایب خاصّ خلیفه‌ی خداوند در زمین بر خلاف عقاید و احکام بیّن شرع است، نباید بر او بشورد، بلکه باید او را امر به معروف و نهی از منکر کند و در صورتی که مفید واقع نشد، آن را به اطلاع خلیفه‌ی خداوند در زمین برساند تا او را اصلاح یا عزل کند. از اینجا دانسته می‌شود که تعیین نایب خاصّ غیر معصوم توسّط خلیفه‌ی خداوند در زمین هنگامی که مردم به خلیفه‌ی خداوند در زمین دسترسی ندارند، حکیمانه نیست؛ زیرا در صورتی که نایب خاصّ غیر معصوم، خطا یا خیانت کند و امر به معروف و نهی از منکر مردم را نپذیرد، مردم نمی‌توانند به خلیفه‌ی خداوند در زمین شکایت کنند تا او را اصلاح یا عزل کند. بنابراین، در دوران غیبت خلیفه‌ی خداوند در زمین، نایب خاصّی وجود ندارد، مگر اینکه دست کم از اصرار بر مخالفت شرع، معصوم باشد؛ بر خلاف دوران ظهور خلیفه‌ی خداوند در زمین که عصمت، بلکه چه بسا عدالت نایب خاص ضرورت ندارد؛ چراکه اگر ضرری مادّی یا معنوی از ناحیه‌ی او متوجّه مردم شود، خلیفه‌ی خداوند در زمین آن را تدارک می‌کند؛ چنانکه پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، خالد بن ولید را به سوی بنی جذیمه فرستاد تا آنان را به اسلام دعوت کند. پس او برخی از آنان را کشت و برخی از آنان را اسیر کرد. پس چون خبر این کار به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم رسید، دست به آسمان برداشت و دو بار فرمود: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ»؛ «خدایا! من برائت می‌جویم به سوی تو از کاری که خالد کرد»[۲]. سپس علی علیه السلام را فرستاد تا دیه‌ی آنان را بپردازد و خسارات‌شان را جبران کند[۳]؛ همچنانکه ولید بن عقبه را برای گرفتن زکات از بنی مصطلق فرستاد. پس او چون آنان را دید که به استقبالش می‌آیند ترسید و از میان راه بازگشت و به پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم گفت که آنان زکات خود را نداده‌اند و خواسته‌اند که او را بکشند. پس پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم اندیشناک شد که با آنان چه کند. در این هنگام خداوند بر او نازل کرد: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ[۴]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! هرگاه فاسقی برای شما خبری آورد تحقیق کنید، مبادا از روی نادانی به قومی آسیب برسانید، سپس از کاری که کردید پشیمان شوید»[۵].

↑[۱] . مسند عبد اللّه بن المبارك، ص۱۱۵؛ مسند أحمد، ج۱، ص۱۲۴؛ صحيح البخاري، ج۵، ص۱۰۷؛ صحيح مسلم، ج۶، ص۱۶؛ سنن أبي داود، ج۱، ص۵۹۱؛ سنن النسائي، ج۷، ص۱۵۹؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۸، ص۱۵۶
↑[۲] . مصنف عبد الرزاق، ج۵، ص۲۲۱؛ مسند أحمد، ج۲، ص۱۵۰؛ صحيح البخاري، ج۵، ص۱۰۷؛ سنن النسائي، ج۸، ص۲۳۷؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۹، ص۱۱۵
↑[۳] . مغازي الواقدي، ج۲، ص۸۸۲؛ الطبقات الكبرى لابن سعد، ج۲، ص۱۴۸؛ علل الشرائع لابن بابويه، ج۲، ص۴۷۴؛ الأمالي للطوسي، ص۴۹۸؛ أسد الغابة لابن الأثير، ج۲، ص۹۴
↑[۴] . الحجرات/ ۶
↑[۵] . مغازي الواقدي، ج۲، ص۹۸۰؛ الطبقات الكبرى لابن سعد، ج۲، ص۱۶۱؛ تفسير الطبري، ج۲۶، ص۱۶۰
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.