نویسنده‌ی پرسش: رضا راضی تاریخ پرسش: ۱۳۹۴/۱۲/۱۷

در نهج الفصاحه آمده که نبی مکرم فرمود به روزگار دشنام ندهید که روزگار همان خداست: «لا تسبّوا الدّهر فإنّ الله هو الدّهر». پس چطور امام حسین در شب عاشورا فرمود: «یا دهر افّ لک من خلیل/ کم لک بالاشراق و الأصیل»؟

پاسخ به پرسش شماره: ۵ تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۳۹۴/۱۲/۲۱

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

روایت ابو هریره از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم و روایت رسیده از امام حسین هر دو روایاتی واحد هستند و با این وصف، نه ثابت است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرموده باشد: «روزگار همان خداست» و نه ثابت است که امام حسین فرموده باشد: «ای روزگار! اف بر تو!» با این حال، عبارت «روزگار همان خداست» اگر از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم صادر شده باشد، عبارتی مجازی است؛ به این معنا که روزگار به کسی سود و زیان نمی‌رساند، بل این خداوند است که منشأ سود و زیان است؛ چنانکه فرموده است: ﴿وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ ۚ وَمَا لَهُمْ بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ[۱]؛ «و گفتند آن جز زندگی ما در دنیا نیست که می‌میریم و زندگی می‌کنیم و جز روزگار ما را هلاک نمی‌کند، در حالی که آنان را به آن علمی نیست و آنان تنها گمان می‌برند» و این صریح در آن است که روزگار همان خدا نیست و اعتقاد به چنین نقشی برای آن عقیده‌ی کافران است؛ همچنانکه شعر منسوب به امام حسین نیز اگر ثابت باشد، احتمالاً سروده‌ی آن حضرت نیست، بل سروده‌ی برخی شاعران است که آن حضرت به آن تمثّل جسته است تا بدی «اهل روزگار خود» را یادآوری کند.

↑[۱] . الجاثیة/ ۲۴