نویسنده‌ی پرسش: یحیی

تاریخ پرسش: ۱۴۰۳/۸/۱۶

همان طور که مستحضر هستید، بنا بر برخی یافته‌های پزشکی و زیست‌شناسی جدید و نیز بر اساس تحلیل‌های آماری، ادّعا می‌شود که ازدواج‌های فامیلی به معنای ازدواج میان زن و مردی که اجداد مشترکی دارند، زمینه را برای اختلالات ژنتیکی و برخی بیماری‌های جدّی مانند تالاسمی و حتّی کاهش ضریب هوشی فرزندان فراهم می‌کند. با عنایت به آنکه ظاهراً این نوع از ازدواج‌ها بیشتر در خاورمیانه رایج است و نیز مسلمانان آمار بالایی در انجام ازدواج‌های فامیلی دارند، می‌خواستم بدانم نظر اسلام درباره‌ی این گونه ازدواج‌ها چیست؟

پاسخ به پرسش شماره: ۳۲

تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۴۰۳/۸/۲۳

بی‌گمان ازدواج با خویشاوندانی که از محارم محسوب نمی‌شوند، حلال است، ولی هرگاه ضرورت یا مصلحت مهمّی در آن وجود نداشته باشد، بهتر است که از آن اجتناب شود؛ چراکه حلال به منزله‌ی واجب نیست و برخی حلال‌ها مکروه هستند و خداوند فرموده است: ﴿لَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ﴾[۱]؛ «خودتان را با دستانتان به مهلکه نیندازید»؛ همچنانکه به پیروی از عقل فرمان داده و عقل تشخیص‌دهنده‌ی سود و زیان است و با این وصف، اگر تشخیص دهد که کاری به طور حتم زیان دارد، باید از آن اجتناب شود. البته عقل تشخیص نمی‌دهد که ازدواج با خویشاوندان به طور حتم زیان دارد؛ چراکه از یک سو، در بسیاری از موارد آن زیانی را مشاهده نمی‌کند و از سوی دیگر، می‌داند که اگر به طور حتم زیان داشت، خداوند حکیم آن را حلال نمی‌کرد. عقل حداکثر تشخیص می‌دهد که احتمال زیان در ازدواج‌های فامیلی، بیشتر از احتمال زیان در ازدواج‌های دیگر است و این یعنی ازدواج فامیلی با وجود توانایی برای ازدواجی دیگر، هم‌اکنون «ترک اولی» محسوب می‌شود و بر خلاف «احتیاط» است، تا حدّی که اگر کسی آگاهانه به آن اقدام کند و زیان ببیند، به خودش ستم کرده و شایسته‌ی ملامت است.