نویسنده‌ی پرسش: هادی تاریخ پرسش: ۱۴۰۰/۱/۳۰

لطفاً در مورد حدیث «الْإِيمَانُ نِصْفَانِ: نِصْفٌ فِي الصَّبْرِ وَنِصْفٌ فِي الشُّكْرِ»، توضیح دهید.

۱ . سند این حدیث چگونه است؟

۲ . صبر و شکر به چه معناست و چگونه حاصل می‌شود؟

پاسخ به پرسش شماره: ۲۶ تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۴۰۰/۲/۵

حدیث «الْإِيمَانُ نِصْفَانِ: نِصْفٌ فِي الصَّبْرِ وَنِصْفٌ فِي الشُّكْرِ»[۱]؛ «ایمان دو نیمه دارد: نیمه‌ای در صبر است و نیمه‌ای در شکر»، توسّط یزید بن أبان رقاشی (د.۱۱۹ق) روایت شده که متّهم به ضعف و تسامح در حدیث است و از این رو، البانی سند آن را «بسیار ضعیف» دانسته است[۲]. برخی نیز آن را حدیث ندانسته‌اند، بلکه به «برخی از سلف» نسبت داده‌اند[۳]. با این حال، معنای آن می‌تواند صحیح باشد؛ چراکه ایمان به دو بخش تقسیم می‌شود: یکی انجام کارهایی که خداوند می‌پسندد و آن حقیقت شکر است و دیگری ترک کارهایی که خداوند نمی‌پسندد و آن حقیقت صبر است؛ چنانکه خداوند در آیاتی از کتاب خود فرموده است: ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَـآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ[۴]؛ «هرآینه در آن آیاتی برای هر بسیار صبرکننده‌ی شکرگزار است» و در آیاتی دیگر از کتاب خود فرموده است: ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَـآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ[۵]؛ «هرآینه در آن آیاتی برای گروهی است که ایمان دارند» و این می‌تواند به معنای آن باشد که ایمان، معادل صبر و شکر است[۶].

↑[۱] . فضيلة الشكر للّه على نعمته للخرائطي، ص۳۹؛ تحف العقول عن آل الرسول لابن شعبة الحراني، ص۴۸؛ تاريخ جرجان للسهمي، ص۴۱۰؛ مسند الشهاب لابن سلامة، ج۱، ص۱۲۷؛ شعب الإيمان للبيهقي، ج۱۲، ص۱۹۲؛ الجامع الصغير وزيادته للسيوطي، ص۱۱۸
↑[۲] . بنگرید به: سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة للألباني، ج۲، ص۸۹.
↑[۳] . بنگرید به: قاعدة في الصبر لابن تيميّة، ص۸۹.
↑[۴] . إبراهیم/ ۵؛ لقمان/ ۳۱؛ سبأ/ ۱۹؛ الشّوری/ ۳۳
↑[۵] . النّحل/ ۷۹؛ النّمل/ ۸۶؛ العنکبوت/ ۲۴؛ الرّوم/ ۳۷؛ الزّمر/ ۵۲
↑[۶] . برای مطالعه‌ی بیشتر، بنگرید به: عدة الصابرين وذخيرة الشاكرين لابن القيّم، ص۱۰۸.