نویسنده‌ی پرسش: پناهی تاریخ پرسش: ۱۳۹۸/۸/۲۳

خداوند را بزرگ می‌شمارم که حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی و یاران فرهیخته‌ی ایشان را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های خود که همان نور هدایت است، به ما عطا فرموده است. سؤالی از محضرتان دارم که سپاسگزار می‌شوم اگر پاسخ آن را بدهید. در ایران مرسوم است که گوش فرزندان دختر را سوراخ می‌کنند. آیا این کار هم مانند بریدن گوش چهارپایان، از اعمال شیطانی محسوب می‌شود؟ قطعاً جواب مستدل شما می‌تواند راهنمای جامعه‌ی کثیری از مسلمانان باشد.

پاسخ به پرسش شماره: ۱۰ تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۳۹۸/۹/۲

عالمان مسلمان به استثنای شماری اندک مانند غزالی، ابن جوزی و ابن عقیل، سوراخ کردن گوش دختر برای آویختن گوشواره را جایز دانسته‌اند؛ چراکه این کار شکل یا رنگ یا اندازه‌ی گوش او را تغییر نمی‌دهد تا تغییر خلقت خداوند محسوب شود و ضرر مهمّی هم به او نمی‌رساند، بلکه منافعی عقلایی برای او دارد، مانند زینت برای شوهر، تا حدّی که می‌توان آن را از مصادیق ضرورت دانست. به علاوه، در زمان پیامبر هم معمول بوده، ولی نهیی از او نرسیده؛ چنانکه روایت شده است: «إِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ أَتَى النِّساءَ وَمَعَهُ بِلالٌ فَأَمَرَهُنَّ بِالصَّدَقَةِ فَجَعَلَتِ الْمَرْأَةُ تُلْقِي قُرْطَها»؛ «پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم به سوی زنان آمد در حالی که بلال با او بود، پس آنان را به صدقه امر کرد، پس هر زن گوشواره‌ی خود را درمی‌آورد» و روایت شده است: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ وَعَظَ النِّساءَ وَذَكَّرَهُنَّ وَأَمَرَهُنَّ بِالصَّدَقَةِ فَأَهْوَيْنَ إِلَى آذانِهِنَّ وَحُلُوقِهِنَّ فَتَصَدَّقْنَ بِهِ»؛ «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم زنان را موعظه کرد و پند داد و به صدقه امر فرمود، پس دستان خود را به گوش‌ها و گردن‌هاشان بردند و زینت‌شان را صدقه دادند»[۱]، بلکه در روایاتی از اهل بیت[۲] و روایتی از ابن عباس[۳] آمده که سوراخ کردن گوش کودک، سنّت است. با این همه، اگر استفاده از گوشواره بدون سوراخ کردن گوش -مثلاً از طریق بستن یا چسباندن آن- عسر و حرجی نداشته باشد، بایسته است که از سوراخ کردن گوش اجتناب شود؛ چراکه اگر تغییر خلقت خداوند نباشد، به آن نزدیک است و خداوند فرموده است: ﴿تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا[۴]؛ «آن حدود خداوند است، پس به آن نزدیک نشوید» و ضرورتی نیست تا ممنوعیّت آن را بردارد.

↑[۱] . برای این روایات، بنگرید به: مسند أبي داود الطيالسي، ص۳۴۶؛ مسند أحمد، ج۱، ص۳۶۸؛ مسند الدارمي، ج۱، ص۳۷۸؛ صحيح البخاري، ج۷، ص۵۴ و ۵۵؛ سنن أبي داود، ج۱، ص۲۵۵؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۳، ص۳۰۰.
↑[۲] . قرب الإسناد للحميري، ص۱۰؛ الكافي للكليني، ج۶، ص۳۴، ۳۵ و ۳۶؛ تهذيب الأحكام للطوسي، ج۷، ص۴۴۴
↑[۳] . المعجم الأوسط للطبراني، ج۱، ص۱۷۶
↑[۴] . البقرة/ ۱۸۷
تعلیق شماره: ۱ نویسنده‌ی تعلیق: صالحی تاریخ تعلیق: ۱۴۰۳/۶/۲۶

اخیراً در ایران انواع مختلفی از گوشواره رایج شده است که نیازی به سوراخ گوش ندارد؛ چراکه دارای آهن‌ربا یا گیره است یا از لاله‌ی گوش آویزان می‌شود و بسیار هم زیباست و حتّی آسان‌تر از گوشواره‌های معمولی باز و بسته می‌شود. آیا با این شرایط هم سوراخ کردن گوش دختران برای گوشواره جایز است؟

پاسخ به تعلیق: ۱ تاریخ پاسخ به تعلیق: ۱۴۰۳/۶/۲۷

چنانکه پیشتر گفتیم، اگر استفاده از گوشواره بدون سوراخ کردن گوش، عسر و حرجی نداشته باشد، بایسته است که از سوراخ کردن گوش اجتناب شود؛ چراکه تقریر آن در زمان پیامبر و اهل بیت، به خاطر وجود ضرورت در آن بوده؛ با توجّه به اینکه گوشواره‌های بی‌نیاز از سوراخ گوش، در زمانشان وجود نداشته یا کمیاب بوده است. بنابراین، در زمان کنونی، با شرایطی که وصف کردید، سوراخ کردن گوش برای گوشواره، جایز نیست و مؤمنان باید از آن اجتناب کنند.