نویسنده‌ی پرسش: میثم مهدی‌دوست تاریخ پرسش: ۱۳۹۸/۱/۲۱

آیا ولادت علی ابن ابی طالب علیه السلام درون کعبه و با شکافتن دیوار کعبه، جزء اخبار تاریخی متواتر است؟ چرا شکاف کعبه بعد از چندین بار تجدید بنا هنوز مشاهده می‌شود؟ آیا دلیل دیگری دارد یا می‌توان آن را به چشم یک اعجاز نگاه کرد؟

پاسخ به پرسش شماره: ۲۳ تاریخ پاسخ به پرسش: ۱۳۹۸/۱/۲۸

خبر ولادت امام علی علیه السلام در کعبه مشهور است و برخی آن را متواتر دانسته‌اند[۱]، ولی ظاهر این است که برخی آن را ثابت ندانسته‌اند؛ مانند نووی (د.۶۷۶ق) که تنها ولادت حَکیم بن حِزام (د.۵۴ق) در کعبه را ثابت دانسته[۲] و این نظر را به برخی علما نسبت داده[۳]؛ چنانکه ابن أبی الحدید (د.۶۵۶ق) گفته است: «واخْتُلِفَ في مَوْلِدِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلامُ أَيْنَ كانَ؟ فَكَثِيرٌ مِنَ الشِّيعَةِ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ وُلِدَ فِي الْكَعْبَةِ، والْمُحَدِّثُونَ لا يَعْتَرِفُونَ بِذَلِكَ، ويَزْعُمُونَ أَنَّ الْمَوْلُودَ فِي الْكَعْبَةِ حَكِيمُ بْنُ حِزامِ ابْنِ خُوَيْلِدِ بْنِ أَسَدِ بْنِ عَبْدِ الْعُزَّى بْنِ قُصَيّ»[۴]؛ «درباره‌ی اینکه ولادت علی علیه السلام کجا بوده، اختلاف است. بسیاری از شیعه می‌پندارند که او در کعبه متولّد شده، ولی محدّثان این را نمی‌پذیرند و می‌پندارند کسی که در کعبه متولّد شده، حَکیم بن حِزام بن خُویلد بن أسد بن عبد العزّی بن قُصیّ بوده است». با این حال، واقع آن است که ولادت حکیم در کعبه -اگر ثابت باشد- به معنای عدم ولادت امام علی علیه السلام در آن نیست و محدّثان از ولادت حکیم در آن خبر داده‌اند، بدون اینکه ولادت امام علی علیه السلام در آن را نفی کرده باشند[۵]. از این رو، برخی ولادت هر دو در کعبه را محتمل دانسته‌اند[۶]. آری، محمّد بن أحمد مکّی (د.۸۵۴ق) در تاریخ مکّة المشرّفة و المسجد الحرام و المدینة المشرّفة و القبر الشریف[۷] ضمن ضعیف دانستن ولادت امام علی علیه السلام در کعبه، از جایی در نزدیکی محلّ تولّد پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم یاد کرده که میان مردم به عنوان «مولد علی بن أبی طالب رضی الله عنه»؛ «محلّ تولّد علی بن أبی طالب رضی الله عنه» مشهور بوده و بر سر در آن سنگی قرار داشته که روی آن نوشته شده است: «هَذَا مَوْلِدُ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبي طَالِبٍ وَفِيهِ رُبِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ»؛ «این محلّ تولّد امیر المؤمنین علیّ بن أبی طالب است و رسول خدا صلّی الله علیه و سلّم در آن بزرگ شد» و بر سنگ نوشته شده که ناصر عبّاسی در سال ۶۰۸ به بنای آن امر کرده است. اما شکاف‌های کعبه لزوماً ارتباطی با ولادت امام علی علیه السلام ندارد، بل می‌تواند آثار به جا مانده از آسیب‌هایی باشد که بارها در طول تاریخ به کعبه وارد شده است.

به هر حال، حتّی اگر ولادت امام علی علیه السلام در کعبه ثابت نباشد، فضائل او آشکار و مناقبش بی‌شمار است و در برتری مقام و عظمت منزلتش تردیدی نیست.

↑[۱] . بنگرید به: المستدرك على الصحيحين للحاكم، ج۳، ص۴۸۳.
↑[۲] . المجموع شرح المهذب للنووي، ج۲، ص۶۶
↑[۳] . شرح صحيح مسلم للنووي، ج۲، ص۱۴۲
↑[۴] . شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج۱، ص۱۴
↑[۵] . به عنوان نمونه، بنگرید به: المحبر لابن حبيب البغدادي، ص۱۷۶؛ صحيح مسلم، ج۵، ص۱۱؛ أنساب الأشراف للبلاذري، ج۹، ص۴۵۳؛ مشاهير علماء الأمصار لابن حبان، ص۳۱؛ الإستيعاب في معرفة الأصحاب لابن عبد البر، ج۱، ص۳۶۲؛ أسد الغابة لابن الأثير، ج۲، ص۴۰؛ سير أعلام النبلاء للذهبي، ج۳، ص۴۶.
↑[۶] . السيرة الحلبيّة للحلبي، ج۱، ص۲۲۷
↑[۷] . ص۱۸۵