سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

لطفاً بفرمایید اگر بعد از مسح سر، انگشتان دست خشک شود، جهت مسح پا چه باید کرد؟

همان طور که در کتاب «بازگشت به اسلام»[۱] تبیین شده، خداوند در کتاب خود به مسح سرها و پاها پس از شستن روی‌ها و دست‌ها در وضو امر کرده و فرموده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ[۲]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! هرگاه به نماز بر می‌خیزید، روی‌هاتان و دست‌هاتان تا آرنج‌ها را بشویید و بر سرهاتان و پاهاتان تا دو برآمدگی مسح کنید» و مسح در لغت به معنای کشیدن دست بر روی چیزی است و به معنای شستن آن نیست؛ با توجّه به اینکه شستن آن به معنای کشیدن دست بر روی آن همراه با ریختن آب است و با این وصف، ریختن آب بر روی سرها و پاها در وضو جایز نیست؛ چراکه شستن آن‌ها محسوب می‌شود، در حالی که خداوند به مسح آن‌ها امر کرده است، نه شستن آن‌ها و این قول اهل بیت و قول ابن عبّاس، انس بن مالک، عروة بن زبیر، حسن بصری، عکرمه، شعبی و بسیاری از فقیهان است[۳] و از آن لازم می‌آید که برای مسح بر روی سرها و پاها آب جدیدی گرفته نشود، بلکه به آب باقی مانده بر روی دست‌ها بسنده شود.

آری، اگر کسی دست خود را در آب قرار دهد و سپس بر روی سرها و پاها مسح کند، ظاهر این است که اشکالی ندارد؛ چراکه آن با توجّه به نریختن آب بر روی سرها و پاها، شستن آن‌ها محسوب نمی‌شود و تبعاً بر خلاف امر خداوند نیست و این یکی از دو روایت رسیده از اهل بیت است[۴]؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: إِنِّي رَجُلٌ كَثِيرُ الشَّعْرِ وَإِنِّي إِذَا أَغْسِلُ وَجْهِي وَيَدِي لَا أُبْقِي لِلْمَسْحِ شَيْئًا، فَقَالَ: أَدْخِلْ يَدَكَ فِي الْمَاءِ ثُمَّ امْسَحْ وَلَا تَقُلْ هَكَذَا -وَقَبَضَ يَدَهُ»[۵]؛ «به منصور گفتم: من مردی پرمو هستم و هرگاه روی خود و دست خود را می‌شویم چیزی را برای مسح باقی نمی‌گذارم، پس فرمود: دست خود را در آب داخل کن و سپس مسح کن، ولی این طور نکن -و دست خود را مشت کرد».

همچنانکه یکی دیگر از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«قُلْتُ لِلْمَنْصُورِ: أَمْسَحُ بِنَدَاوَةِ يَدِي؟ قَالَ: نَعَمْ، قُلْتُ: فِإِنْ لَمْ يَكُنْ فِي يَدِي نَدَاوَةٌ؟ قَالَ: تَضَعُ يَدَكَ فِي الْمَاءِ ثُمَّ تَمْسَحُ وَلَا تَغْتَرِفُ بِيَدِكَ، قُلْتُ: إِنَّهُمْ يَقُولُونَ يَأْخُذُ مِنْ لِحْيَتِهِ أَوْ مِنْ حَاجِبَيْهِ أَوْ مِنْ أَشْفَارِ عَيْنَيْهِ، قَالَ: ذَلِكَ لِمَنْ نَسِيَ الْمَسْحَ حَتَّى دَخَلَ فِي الصَّلَاةِ»[۶]؛ «به منصور گفتم: با تری دستم مسح کنم؟ فرمود: آری، گفتم: پس اگر در دستم تری نباشد؟ فرمود: دستت را در آب می‌گذاری سپس مسح می‌کنی و با دستت (آب را) بر نمی‌داری، گفتم: آن‌ها می‌گویند که از ریشش یا از ابروهایش یا از مژه‌هایش بر می‌گیرد، فرمود: آن برای کسی است که مسح را فراموش کند تا آن گاه که به نماز وارد شود».

بنابراین، بهتر است که مسح سرها و پاها با آب باقی مانده بر دست‌ها انجام شود، ولی اگر آب باقی مانده بر دست‌ها کافی نبود، باید دست‌ها را بدون مشت کردن در آب داخل کرد تا به اندازه‌ی کافی تر شوند و سپس مسح را انجام داد؛ مگر اینکه کسی مسح را فراموش کرده و پس از تکبیرة الإحرام به یاد آورده باشد که تا پیش از رکوع می‌تواند از آب باقی مانده بر ریشش یا ابروهایش یا مژه‌هایش بر گیرد و مسح را انجام دهد ان شاء الله.

↑[۲] . المائدة/ ۶
↑[۳] . بنگرید به: مصنف عبد الرزاق، ج۱، ص۱۸؛ مصنف ابن أبي شيبة، ج۱، ص۳۰؛ السنن الكبرى للنسائي، ج۱، ص۹۰؛ تفسير الطبري، ج۶، ص۱۷۵؛ ناسخ الحديث ومنسوخه لابن شاهين، ص۲۲۱؛ تفسير الثعلبي، ج۴، ص۲۸.
↑[۴] . بنگرید به: الإستبصار للطوسي، ج۱، ص۵۹.
↑[۵] . گفتار ۱۳۷، فقره‌ی ۱
↑[۶] . گفتار ۱۳۷، فقره‌ی ۲
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: رحمان
تاریخ: ۱۳۹۷/۵/۱۷

در مورد وضو، شستن یا مسح عضوی که خیس یا مرطوب باشد اشکال دارد؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۷/۵/۲۶

شستن عضو خیس در وضو با ریختن آب جدید بر روی آن، اشکالی ندارد؛ زیرا این کار شستن آن در وضو محسوب می‌شود که امتثال امر خداوند است. همچنین، مسح کردن عضو خیس هرگاه شستن آن در وضو محسوب نشود، اشکالی ندارد و این هنگامی است که آب در وضو بر روی آن ریخته نشود؛ چراکه هرگاه پیش از وضو بر روی آن ریخته شده باشد، مسح کردن آن در وضو شستن آن در وضو محسوب نمی‌شود و تبعاً مخالفت با امر خداوند نیست؛ خصوصاً با توجّه به مبنای علامه حفظه الله تعالی که مسح کردن با آب جدید را جایز دانسته و با توجّه به اینکه شستن سر و پاها پیش از وضو مباح است و وجوب خشک کردن آن‌ها برای وضو تکلیف مضاعفی است که به امر مستقلّی نیاز دارد، در حالی که امر مستقلّی برای آن موجود نیست و اصل برائت ذمّه از آن است. بنابراین، اگر محلّ مسح در حین وضو خشک باشد، خیس کردن آن برای مسح جایز نیست، ولی اگر خیس باشد، مسح کردن آن اشکالی ندارد؛ چراکه برای مسح خیس نشده است و این مستفاد از برخی روایات اهل بیت است که شستن پا پیش از مسح را جایز دانسته‌اند، بدون اینکه از ضرورت خشک کردن آن برای مسح سخنی به میان آورند؛ مانند صحیحه‌ی زراره که در آن آمده است: «قَالَ لِي: لَوْ أَنَّكَ تَوَضَّأْتَ فَجَعَلْتَ مَسْحَ الرِّجْلِ غَسْلًا ثُمَّ أَضْمَرْتَ أَنَّ ذَلِكَ مِنَ الْمَفْرُوضِ لَمْ يَكُنْ ذَلِكَ بِوُضُوءٍ، ثُمَّ قَالَ: ابْدَأْ بِالْمَسْحِ عَلَى الرِّجْلَيْنِ فَإِنْ بَدَا لَكَ غَسْلٌ فَغَسَلْتَهُ فَامْسَحْ بَعْدَهُ لِيَكُونَ آخِرُ ذَلِكَ الْمَفْرُوضَ»[۱]؛ «به من فرمود: اگر وضو بگیری و پا را به جای مسح بشویی و سپس نیّت کنی که این کار واجب است آن وضو نمی‌شود، سپس فرمود: ابتدا بر روی پاها مسح کن، پس اگر خواستی که بشویی و آن را شستی، بعد از آن مسح کن تا آخرش واجب باشد».

↑[۱] . الكافي للكليني، ج۳، ص۳۱؛ الإستبصار للطوسي، ج۱، ص۶۵؛ تهذيب الأحكام للطوسي، ج۱، ص۹۳
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.