سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

حضور قلب در نماز از چه چیزی تأثیر می‌گیرد؟ برای حضور قلب بیشتر چه راه‌کارهایی را توصیه می‌فرمایید؟

حضور قلب در نماز به معنای «یاد کردن خداوند» در آن است که مقصود از نماز محسوب می‌شود؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي[۱]؛ «نماز را برای یاد کردنم بر پا دار» و آن با التفات به اعمال و اذکار نماز و عدم التفات به چیزهای دیگر همراه است که مصداق «خشوع» در نماز محسوب می‌شود؛ چنانکه خداوند در ستایش مؤمنان فرموده است: ﴿الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ[۲]؛ «کسانی که در نمازشان خاشع هستند»، بر خلاف منافقان که جز با کسالت به نماز بر نمی‌خیزند و در آن به ریا می‌پردازند و جز اندکی خداوند را یاد نمی‌کنند؛ چنانکه در نکوهش آنان فرموده است: ﴿وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا[۳]؛ «و چون به نماز بر می‌خیزند با کسالت بر می‌خیزند، برای مردم ریا می‌نمایند و خداوند را جز اندکی یاد نمی‌کنند».

اما حضور قلب در نماز، از ۸ طریق افزایش می‌یابد:

۱ . یاد کردن خداوند پیش از نماز

۲ . علم و التفات به معانی آیات و اذکاری که در نماز خوانده می‌شود.

۳ . بر پا داشتن نماز در اوّل وقت

۴ . بر پا داشتن نماز با وضوی تازه

۵ . بر پا داشتن نماز در لباس و مکان پاکیزه

۶ . بر پا داشتن نماز در حالی که خواب‌آلودگی، خشم، خنده، نگرانی و عجله‌ای وجود ندارد.

۷ . بر پا داشتن نماز به جماعت یا در مکانی خلوت و مناسب

۸ . سجده کردن بر خاک یا سنگ پاکیزه

این‌ها کارهایی هستند که بر حضور قلب در نماز می‌افزایند، ولی کاری که بیش از همه بر آن می‌افزاید، یاد کردن خداوند در غیر نماز است؛ زیرا قلبی که در غیر نماز از یاد خداوند غافل است، در نماز نیز جز اندکی او را به یاد نمی‌آورد و با این وصف، برای افزایش حضور قلب در نماز، باید بر یاد کردن خداوند در غیر نماز افزود؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِكُمْ ۚ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ[۴]؛ «پس چون نماز را به جای آوردید خداوند را ایستاده و نشسته و بر پهلوهاتان یاد کنید، پس چون آرامش یافتید نماز را بر پا دارید» و فرموده است: ﴿الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ[۵]؛ «کسانی که ایمان آوردند و دل‌هاشان با یاد کردن خداوند آرامش می‌یابد، باری با یاد کردن خداوند دل‌ها آرامش می‌یابد» و فرموده است: ﴿إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۗ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ[۶]؛ «بی‌گمان نماز از فحشا و منکر باز می‌دارد و هرآینه یاد کردن خداوند بزرگ‌تر است»؛ همچنانکه گناهان به تیرگی آینه‌ی روح و تبعاً کاهش حضور قلب در نماز می‌انجامند و با این وصف، اجتناب از آن‌ها برای افزایش حضور قلب در نماز ضروری است. بیهوده نیست که حضور قلب در نماز، خصلت پرهیزکاران و بسیار یاد کنندگان خداوند است، در حالی که برای گناهکاران و کم یاد کنندگان خداوند وجود ندارد.

↑[۱] . طه/ ۱۴
↑[۲] . المؤمنون/ ۲
↑[۳] . النّساء/ ۱۴۲
↑[۴] . النّساء/ ۱۰۳
↑[۵] . الرّعد/ ۲۸
↑[۶] . العنکبوت/ ۴۵
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: علی
تاریخ: ۱۳۹۹/۱۱/۴

آیا خواندن نماز با چشم بسته برای افزایش تمرکز و حضور قلب اشکالی دارد؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۹/۱۱/۹

بستن چشم در نماز، با حضور قلب در آن ملازمه‌ای ندارد و از این رو، در روایات به آن توصیه نشده است. به علاوه، بستن چشم به هنگام گفتگو با دیگری، کار مؤدّبانه و پسندیده‌ای نیست و از این رو، بهتر است که نمازگزار از آن اجتناب کند؛ چراکه او در حال گفتگو با خداوند است؛ خصوصاً با توجّه به اینکه بستن چشم به مدّت طولانی، شباهت‌یافتن به شخصی نابینا یا خفته است و از حیث نمادین، معنای خوبی ندارد. با این اوصاف، برای نمازگزار بهتر است که ضمن رعایت آداب هشت‌گانه، در هنگام نماز به زمین بنگرد و از نگریستن به چپ و راست و چیزهای متحرّک یا رنگین یا نگارین بپرهیزد تا توجّه خود را از دست ندهد. به نظر می‌رسد که رعایت مجموع این آداب برای ایجاد و حفظ حضور قلب در نماز کافی است، بدون آنکه نیازی به بستن چشم باشد.

پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.