سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

آیا وجود مانع بر روی ناخن‌های دست یا پا مثل موادّ آرایشی که بانوان استفاده می‌کنند، برای وضو مشکلی به وجود می‌آورد؟

در وضو واجب است که آب به همه‌ی روی‌ها و دست‌ها تا دو آرنج برسد؛ چراکه خداوند به شستن همه‌ی آن‌ها امر کرده و فرموده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ[۱]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! هرگاه به نماز بر می‌خیزید روی‌هاتان و دست‌هاتان تا دو آرنج را بشویید» و با این وصف، اگر آب به جزئی از آن‌ها نرسد، امر خداوند امتثال نشده و این به معنای بطلان وضو است، مگر اینکه رساندن آب به جزئی از آن‌ها به سبب وجود مانعی ضروری مانند جَبیره، عسر و حرج داشته باشد؛ چراکه خداوند وجوب آن در این حال را برداشته و فرموده است: ﴿يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ[۲]؛ «خداوند برایتان آسانی می‌خواهد و برایتان سختی نمی‌خواهد» و فرموده است: ﴿مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ[۳]؛ «خداوند نمی‌خواهد که بر شما تنگنایی قرار دهد، ولی می‌خواهد که شما را پاکیزه کند و اینکه نعمتش را بر شما کامل کند، باشد که شکرگزار شوید»؛ همچنانکه اگر استفاده از آب به طور کلّی ضرر داشته باشد، وضو واجب نیست و باید به جای آن تیمّم شود؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا[۴]؛ «و اگر بیمار یا در سفری بودید یا یکی از شما از تخلّی آمد یا با زنان درآمیختید و آبی نیافتید، پس با خاکی پاکیزه تیمّم کنید».

از اینجا دانسته می‌شود که موادّ آرایشی زنان، هرگاه از یک سو مانع رسیدن آب به جزئی از روی‌ها یا دست‌هاشان و از سوی دیگر غیر ضروری باشند، مانع وضو محسوب می‌شوند، مانند لاک و ناخن مصنوعی برای زینت و هرگاه مانع رسیدن آب به جزئی از روی‌ها و دست‌هاشان نباشند، مانند رنگ حنا یا ضرورت داشته باشند، مانند مو و ناخن مصنوعی برای کسی که مویش ریخته و ناخنش افتاده و از باب جبیره به آن‌ها نیازمند است، مانع وضو محسوب نمی‌شوند.

این حکم درباره‌ی مسح سرها و پاها تا دو برآمدگی نیز صادق است، با این تفاوت که خداوند مسح همه‌ی آن‌ها را واجب نکرده، بلکه مسح جزئی از آن‌ها را کافی دانسته و فرموده است: ﴿وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ[۵]؛ «و بر سرهاتان و پاهاتان تا دو برآمدگی مسح کنید»، با توجّه به اینکه حرف «باء» در ﴿بِرُءُوسِكُمْ ظاهر در تبعیض است و قرائت ﴿أَرْجُلَكُمْ به صورت مجرور بنا بر مجاورت با آن رجحان دارد و با این وصف، مسح مقداری از سرها و پاها تا دو برآمدگی که بتوان آن را مسح بر آن‌ها نامید کفایت می‌کند، مانند مسح جلوی سرها و روی پاها تا دو برآمدگی که روایات فراوانی از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت او درباره‌ی کافی بودنش رسیده است[۶]. این به معنای آن است که وجود مانعی بر روی سرها مانند روسری و پاها مانند لاک، هرگاه به نحوی باشد که جا برای مسح آن‌ها به مقدار کافی باقی باشد، مانع وضو محسوب نمی‌شود؛ با این تفصیل که واجب است دست کم بر روی یکی از انگشتان پاها تا دو برآمدگی مسح شود؛ چراکه امر خداوند به مسح بر پاها تا دو برآمدگی، ظاهر در وجوب مسح بر همه‌ی طول این بخش است، اگرچه مقدار کمی از عرض آن را در بر گیرد و با این وصف، اگر بر روی یکی از انگشتان پاها تا دو برآمدگی، مانعی وجود نداشته باشد، مسح بر آن کافی است؛ هر چند اکتفا به این مقدار از مسح بدون ضرورت، بر خلاف روایات امر کننده به «إسباغ وضوء» است و تبعاً ترک اولی محسوب می‌شود؛ زیرا مسلّماً اولی این است که مسح با همه‌ی کف دست بر روی همه‌ی انگشتان پاها تا دو برآمدگی انجام شود و به خاطر آرایشی ناپایدار و کم‌ارزش در زندگی دنیا، از نور و ثواب آن در آخرت کاسته نشود و هر کس زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح دهد، بی‌گمان زیانی آشکار کرده است.

↑[۱] . المائدة/ ۶
↑[۲] . البقرة/ ۱۸۵
↑[۳] . المائدة/ ۶
↑[۴] . المائدة/ ۶
↑[۵] . المائدة/ ۶
↑[۶] . برای نمونه، نگاه کنید به: مسند الشافعي، ص۱۴؛ مصنف عبد الرزاق، ج۱، ص۱۸ و ۱۹؛ مصنف ابن أبي شيبة، ج۱، ص۳۰ و ۲۰۱؛ مسند أحمد، ج۱، ص۱۱۶؛ صحيح مسلم، ج۱، ص۱۵۹؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۱۸۷؛ سنن أبي داود، ج۱، ص۴۰ و ۴۴؛ الكافي للكليني، ج۳، ص۲۵؛ من لا يحضره الفقيه لابن بابويه، ج۱، ص۳۷ و ۴۷؛ المستدرك على الصحيحين للحاكم، ج۱، ص۱۶۹؛ السنن الكبرى للبيهقي، ج۱، ص۵۸ و ۶۱؛ الإستبصار للطوسي، ج۱، ص۶۰.
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: حامی مهدی علیه السلام
تاریخ: ۱۴۰۰/۱/۲۵

اگر زنی به دلیل لاک یا ناخن مصنوعی که صرفاً برای زیبایی استفاده می‌کند نتواند وضو بگیرد، آیا بهتر است که با همین حالت نماز بخواند یا اصلاً نماز نخواند؟ چون زنی از من پرسید که با چنین شرایطی می‌توانم وضو بگیرم و نماز بخوانم و من چون می‌دانستم که او به هیچ عنوان حاضر به ترک لاک و ناخن مصنوعی نیست و اگر بگویم نه، چه بسا نماز را ترک می‌کند، گفتم که مانعی ندارد. آیا کار اشتباهی کردم؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۴۰۰/۱/۳۱

چنانکه در بالا توضیح داده شده، واجب است که در وضو آب به همه‌ی انگشتان دست برسد. بنابراین، استفاده‌ی غیر ضروری از لاک و ناخن مصنوعی، هرگاه مانع رسیدن آب به سر انگشتان دست باشد، طبیعتاً اشکال دارد. با این حال، اگر زنی می‌خواهد که از لاک استفاده کند، باید این کار را بعد از وضو انجام دهد و اگر قبل از وضو انجام می‌دهد، باید لاک را برای وضو پاک کند. همچنین، اگر اصرار دارد که بدون ضرورت از ناخن مصنوعی استفاده کند، باید این کار را بعد از وضو انجام دهد و اگر قبل از وضو انجام می‌دهد، باید ناخن مصنوعی را برای وضو بردارد؛ چراکه از قرار معلوم، ناخن مصنوعی به ناخن چسبانده می‌شود و قابل برداشتن است. حال اگر این کار برای او مشقّت دارد، راهش آن است که استفاده‌ی همیشگی از ناخن مصنوعی را ترک کند، نه نماز را؛ چراکه نماز فریضه‌ی الهی است، در حالی که استفاده‌ی همیشگی از ناخن مصنوعی هیچ ضرورتی ندارد و با این وصف، یک زن مسلمان و عاقل، استفاده‌ی همیشگی از ناخن مصنوعی را بر نماز ترجیح نمی‌دهد. آری، اگر مشقّت این کار برای او به خاطر نزدیک بودن نمازها به یکدیگر است، می‌تواند نماز ظهر را تا آخر وقت آن به تأخیر بیندازد و با نماز عصر جمع کند؛ چراکه با این کار، زمان زیادی از بعد نماز صبح تا نماز ظهر و عصر فرصت خواهد داشت تا از ناخن مصنوعی استفاده کند. هر چند این کار برای یک زن مؤمن و خداترس شایسته نیست، ولی برای زنی که از ایمان و ترس خدا بهره‌ی چندانی ندارد، آخرین راه است.

بر این اساس، شما نباید به این زن بگویید که وضو گرفتن با ناخن مصنوعیِ غیر ضروری صحیح است و نماز گزاردن با آن اشکالی ندارد؛ چراکه این سخن، گمراه کردن او و دروغ بستن بر خداوند است، بلکه باید او را از وظیفه‌ی شرعی‌اش آگاه سازید و سپس با توضیحات کافی و دلسوزانه نصیحت کنید که به نماز خود اهمّیّت دهد و به خاطر آن، استفاده‌ی همیشگی از ناخن مصنوعی را واگذارد و اگر می‌ترسید که نماز را ترک کند، او را از ترک کردن نماز برحذر دارید و از تبعات هولناک آن در دنیا و آخرت بترسانید؛ چراکه وظیفه‌ی شما همین است و وظیفه‌ی‌تان آن نیست که مردم را به هر نحو ممکن نمازخوان کنید، اگرچه با گفتن دروغی که دوست می‌دارند. پس اگر شما وظیفه‌ی خود را انجام دادید و آنان نماز را ترک کردند، تقصیر شما نخواهد بود، بلکه تقصیر خودشان خواهد بود و واضح است که خداوند به نماز آنان نیازی ندارد.

برای خواندن «گفتاری از علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی درباره‌ی اهمّیّت نماز گزاردن و نکوهش کسانی که نماز نمی‌گزارند.» به گفتار ۴۷ مراجعه کنید.

پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.