سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

می‌خواستم نظر علامه منصور هاشمی خراسانی را در مورد تناسخ ارواح بدانم.

«تناسخ» در اصطلاح به معنای بازگشت انسان به دنیا پس از مرگ در جسمی جدید و از طریق تولّدی دیگر است که بنا بر اعتقاد کسانی مانند بوداییان و هندوگرایان، با هدف تکامل معنوی از طریق اعمال صالح روی می‌دهد و تا زمان رسیدن به کمال معنوی ادامه می‌یابد و تکرار می‌پذیرد، در حالی که چنین پدیده‌ای عقلاً و شرعاً واقعیّت ندارد؛ عقلاً به این دلیل که از یک سو مستلزم بازگشت یک موجود از حالت بالفعل به حالت بالقوّه است که مانند بازگشت مرغ به درون تخم مرغ امکان‌پذیر نیست؛ با توجّه به اینکه هر روحی به تناسب جسم خود پدید می‌آید و رشد می‌کند و پس از جدا شدن از آن، ذاتیّات خود را از دست نمی‌دهد و به نقطه‌ی آغازینش باز نمی‌گردد و از سوی دیگر بر خلاف حسّ و وجدان عمومی است؛ با توجّه به اینکه همه‌ی مردم یگانگی زندگی و شخصیّت خود در دنیا را حسّ و وجدان می‌کنند و دست برداشتن‌شان از یک امر محسوس و وجدانی بدون دلیل قطعی معقول نیست و شرعاً به دلیل ضدّیّت آشکار آن با خبر خداوند که فرموده است: ﴿حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ ۝ لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ ۚ كَلَّا ۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ[۱]؛ «تا آن گاه که یکی از آنان را مرگ فرا رسد، گوید: پروردگارا! من را بازگردانید، شاید عمل صالحی در چیزی که پشت سر گذاشتم انجام دهم! هرگز! این تنها سخنی است که او گوینده‌ی آن است و از فراسو‌ی‌شان برزخی است تا روزی که برانگیخته می‌شوند»، این در حالی است که احوال انسان پس از مرگ، جز با خبر خداوند شناخته نمی‌شود؛ زیرا کسانی که کاملاً مرده‌اند باز نگشته‌اند تا ما را از احوال خود خبر دهند و کسانی که باز گشته‌اند، کاملاً نمرده‌اند تا خبر آنان برای ما ملاک باشد؛ با توجّه به اینکه ممکن است تجارب آنان که باز گشته‌اند با تجارب کسانی که باز نگشته‌اند، متفاوت باشد. بنابراین، بازگشت انسان به دنیا پس از مرگ در جسمی جدید و از طریق تولّدی دیگر با هدف تکامل معنوی، عقلاً و شرعاً ممکن نیست، اگرچه آرزوی گناه‌کاران در آخرت است؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا ۗ كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ ۖ وَمَا هُمْ بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ[۲]؛ «و کسانی که پیروی کردند گویند ای کاش برای ما بازگشتی بود تا از آنان بیزاری جوییم همان طور که آنان از ما بیزاری جستند! این گونه خداوند اعمالشان را حسرت‌هایی بر آنان می‌نمایاند و آنان از آتش خارج شونده نیستند»، چندان که گویی به آرزوی برخی از آنان در دنیا نیز تبدیل شده است؛ چنانکه یکی از یارانمان ما را خبر داد، گفت:

«سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ قَوْلِهِمْ بِالتَّنَاسُخِ إِذَا تُوُفِّيَتْ مِنْهُمْ نَفْسٌ انْتَقَلَتْ إِلَى جِسْمٍ آخَرَ حَتَّى تَسْتَكْمِلَ رِزْقَهَا، قَالَ: هَذَا مِمَّا قَالَ اللَّهُ فِيهِ: ﴿تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ۗ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ[۳]، قُلْتُ: فَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ؟ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ: ﴿كَلَّا ۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ[۴]، قُلْتُ: إِنَّ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ إِنَّهُ يَذْكُرُ شَيْئًا! قَالَ: هَذَا مِمَّا قَالَ اللَّهُ فِيهِ: ﴿مَا لَهُمْ بِذَلِكَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ[۵]، ثُمَّ قَالَ: التَّنَاسُخُ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا ﴿فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ[۶]»[۷]؛ «از منصور درباره‌ی عقیده‌ی آنان به تناسخ پرسیدم که وقتی نفسی از آنان می‌میرد، به جسم دیگری انتقال می‌یابد تا آن گاه که بهره‌ی خود را کامل کند، فرمود: این از چیزی است که خداوند درباره‌اش فرموده است: <این آرزوی‌شان است، بگو برهانتان را بیاورید اگر راست می‌گویید>، گفتم: پس این (عقیده) درست نیست؟ فرمود: خداوند می‌فرماید: <هرگز، این تنها سخنی است که او گوینده‌ی آن است و از فراسوی‌‌شان برزخی است تا روزی که برانگیخته می‌شوند>، گفتم: برخی از آنان می‌گویند که چیزهایی (از زندگی پیشین) را به یاد می‌آورند! فرمود: این از چیزی است که خداوند درباره‌اش فرموده است: <آنان را به آن علمی نیست، آنان تنها حدس می‌زنند>، سپس فرمود: تناسخ گمان کسانی است که (به آخرت) کافر شدند، <پس وای بر کسانی که (به آخرت) کافر شدند از آتش>».

↑[۱] . المؤمنون/ ۹۹-۱۰۰
↑[۲] . البقرة/ ۱۶۷
↑[۳] . البقرة/ ۱۱۱
↑[۴] . المؤمنون/ ۱۰۰
↑[۵] . الزّخرف/ ۲۰
↑[۶] . ص/ ۲۷
↑[۷] . گفتار ۱۲۹، فقره‌ی ۲
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.