سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

یکی از شبهاتی که دشمنان به منظور تخریب اسلام وارد می‌کنند در مورد ازدواج‌های متعدّد حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم است. نظر علامه خراسانی در مورد دلیل و حکمت این ازدواج‌ها چیست؟ چرا مؤمنان همزمان می‌توانند حداکثر چهار همسر دایمی داشته باشند، ولی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم بیشتر از چهار همسر دایم داشتند؟

دشمنان اسلام همیشه بهانه‌ای برای تبلیغ بر ضدّ اسلام می‌یابند، ولی هرگز نمی‌توانند عیبی واقعی در آن بیابند و عیب واقعی عقیده یا عملی است که با عقل سلیم منافات دارد، نه عقیده یا عملی که با عرف یا سلیقه‌ی کنونی دشمنان اسلام منافات دارد؛ زیرا بدیهی است که عرف یا سلیقه‌ی کنونی دشمنان اسلام، معیار شناخت نیست، بل عقل سلیم است که معیار شناخت است و عقل سلیم حقیقت عقاید و اعمال را بدون توجّه به اعتبارات عرفی و سلیقه‌ای در نظر می‌گیرد. با این وصف، روشن است که ازدواج عقلاً قبیح نیست تا تعدّد آن قبیح شمرده شود، بلکه آشکارا حُسن است و تعدّد حُسن، کمال شمرده می‌شود، نه عیب؛ چراکه به تأمین نیاز و حصول آرامش و بقاء نوع انسان به صورتی قاعده‌مند می‌انجامد و این مصلحتی آشکار برای اوست و مفسده‌ای برای او شمرده نمی‌شود، مگر در نظر مسیحیانی که زن را سفیر شیطان می‌پندارند و پیوند با او را به دوری از خداوند تعبیر می‌کنند و نظرشان بر خلاف عقل سلیم است. این به معنای آن است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به سبب تعدّد ازدواج، جرمی را مرتکب نشده است تا بر او عیب گرفته شود و نیازی به ذکر «دلیل و حکمت» داشته باشد، بل عملی را انجام داده که عقلاً جایز است و خوب و سودمند شمرده می‌شود و از این رو، در میان پیامبران گذشته نیز به فراوانی سابقه داشته است؛ چنانکه به عنوان نمونه، داود علیه السّلام نود و نه همسر اختیار کرد و برای سلیمان علیه السّلام نیز همسران بسیاری بود، تا حدّی که اشعار عاشقانه‌ی برخی از آنان درباره‌ی او به کتاب مقدّس یهودیان و مسیحیان با عنوان «غزل غزل‌های سلیمان» نیز راه یافته و این در حالی است که بیشتر دشمنان اسلام و عیب گیرندگان بر رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم به سبب تعدّد همسران، یهودی و مسیحی هستند و چنین عملی را از پیامبران خود می‌شناسند و آنان را به سبب آن به زن‌بارگی متّهم نمی‌کنند.

اما محدود بودن نکاح سایر مسلمانان به چهار زن، یک حکم عقلی نیست تا تخصیص آن درباره‌ی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم ممکن نباشد، بل یک حکم شرعی است که با لحاظ مصلحت نوعی مسلمانان اعتبار شده و رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم خودش آن را ابلاغ فرموده است و با این وصف، تخصیص آن از طریق شرع درباره‌ی رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم اشکالی ندارد و می‌تواند با لحاظ این واقع شده باشد که آن حضرت از یک سو دارای امتیاز عصمت بوده و تبعاً به بی‌عدالتی در حقّ همسران بیشتر خود دچار نمی‌آمده و از سوی دیگر در جایگاه سیاسی خاصّی قرار داشته و أحیاناً به ازدواج‌هایی با اهدافی سیاسی مانند جذب برخی قبایل و تحکیم برخی روابط و جلوگیری از وقوع جنگ نیازمندتر بوده است؛ همچنانکه شواهد بسیاری حاکی از وجود چنین انگیزه‌هایی برای آن حضرت در برخی از ازدواج‌هایش در دست است و این قطع نظر از خُلق عظیم و زهد معلوم آن حضرت در زندگی دنیا است که از هر گمان بدی درباره‌ی او باز می‌دارد.

حاصل آنکه بهانه‌ی دشمنان اسلام برای تبلیغ بر ضدّ رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم، بهانه‌ای واهی و جاهلانه است که تنها برای فریب برخی عوام احساساتی و کوته‌فکر فراهم آمده است و وزن علمی ندارد.

پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: محقق
تاریخ: ۱۳۹۵/۴/۵

در پاسخ فوق آمده که این حکم ۴ زن عقلی نیست، بلکه یک حکم شرعی است که اعتبار شده است. حال مگر عقل و شرع جدا هستند؟

این محدود کردن ۴ زن برای مسلمانان آن زمان بوده؟ یعنی در زمان‌های دیگر قابل تغییر است؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۵/۴/۹

واضح است که عقل با شرع تعارضی ندارد، ولی این به آن معنا نیست که عقل همه‌ی احکام شرع را مستقلاً درک می‌کند؛ زیرا اگر همه‌ی احکام شرع را مستقلاً درک می‌کرد دیگر نیازی به شرع نداشت و فرستادن پیامبران بیهوده بود. بی‌گمان عقل تنها احکامی را مستقلاً درک می‌کند که جنبه‌ی تکوینی و حقیقی دارند، مانند نیاز حادث به محدث و عدم امکان تسلسل و خوب بودن عدالت و بد بودن ظلم، در حالی که بسیاری از احکام شرع جنبه‌ی تکوینی و حقیقی ندارند، بلکه صرفاً تشریعی و اعتباری هستند، مانند دو رکعت بودن نماز صبح و سه رکعت بودن نماز مغرب و چهار رکعت بودن نماز ظهر و عصر و عشا و واجب بودن روزه در ماه رمضان و واجب بودن زکات با نصاب مخصوص و واجب بودن حج با ترتیب مخصوص که چیزی جز اعتبارات شارع نیستند و قهراً جز با رجوع به او شناخته نمی‌شوند و رجوع به او تنها با رجوع به کتاب او و خلیفه‌اش در زمین امکان دارد و این چیزی است که عقل آن را مستقلاً درک می‌کند. با این وصف، محدود بودن ازدواج به چهار زن نیز یکی از اعتبارات شارع است که عقل آن را به صورت مستقل درک نمی‌کند، بلکه با کمک شرع درک می‌کند؛ به این معنا که از یک سو حجّیّت شرع و از سوی دیگر حکم آن درباره‌ی محدود بودن ازدواج به چهار زن را درک می‌کند و نتیجه می‌گیرد که ازدواج با بیش از چهار زن بد است. حال اگر حکم شرع درباره‌ی محدود بودن ازدواج به چهار زن شامل پیامبر نباشد، عقل نتیجه می‌گیرد که ازدواج آن حضرت با بیش از چهار زن بد نیست؛ چراکه برای بد بودن ازدواج با بیش از چهار زن دلیلی جز حکم شرع وجود ندارد و حکم شرع درباره‌ی پیامبر تخصیص خورده است و با این وصف، دلیلی برای بد بودن ازدواج آن حضرت با بیش از چهار زن وجود ندارد؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ ۖ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا[۱]؛ «بر پیامبر محظوری درباره‌ی چیزی که خداوند برای او تشریع کرده است وجود ندارد، این سنّت خداوند در کسانی است که از پیش گذشتند و امر خداوند به اندازه‌ای حساب شده است».

اما حکم شرع درباره‌ی محدود بودن ازدواج به چهار زن، عامّ است و مخصوص به صدر اسلام نیست؛ چنانکه فرموده است: ﴿فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ[۲]؛ «با هر چه از زن‌ها که خوش دارید ازدواج کنید دو و سه و چهار تا» و با این وصف، امکان تغییر آن وجود ندارد.

↑[۱] . الأحزاب/ ۳۸
↑[۲] . النّساء/ ۳
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.