سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

لطفاً در مورد به اصطلاح «برهان شرّ» که ملحدین بر اساس آن به عدم وجود خداوند معتقد شده‌اند توضیح دهید. آنان این گونه بیان می‌کنند که شرّ در جهان وجود دارد؛ چه شرّ طبیعی و چه شرّ اخلاقی. این که خداوند مانع این شرور نمی‌شود، پس نعوذ بالله یا نمی‌داند که این با علم مطلق خداوند در تناقض است، یا می‌داند و نمی‌تواند که این با قدرت مطلق خداوند در تناقض است و یا می‌داند و می‌تواند اما نمی‌خواهد که این با خیرخواه بودن خداوند در تناقض است.

از پاسخگویی شما بزرگواران بسیار متشکرم.

چیزی که «برهان شر» نامیده می‌شود، مغالطه‌ای ساده و عامیانه است؛ چراکه شر حقیقتاً وجود ندارد، بلکه استعاره‌ای از عدم خیر است؛ مانند تاریکی که چیزی جز عدم نور نیست و مانند سرما که چیزی جز عدم حرارت نیست و مانند مرگ که چیزی جز عدم حیات نیست و مانند جهل که چیزی جز عدم علم نیست. بنابراین، شر در کنار خیر آفریده نشده تا پرسیده شود که علّت آفرینش آن چه بوده، بل چیزی که آفریده شده، خیر بوده است و شر بر عدم آن اطلاق می‌شود و عدم آن، مقتضای محدودیّت قهری آن است؛ با توجّه به اینکه هیچ موجودی جز خداوند نمی‌تواند کامل باشد و این ناتوانی در ذات موجودات است، نه خداوند؛ چراکه موجودات به اقتضای حدوث خود، ظرفیّت و قابلیّت کمال را ندارند؛ با توجّه به اینکه حادث بودن با کامل بودن در تضادّ است و قابل جمع نیست و با این وصف، آفرینش موجودات بدون محدودیّت، محال است و انجام ندادن محال، ناتوانی محسوب نمی‌شود، همان طور که به معنای عدم خیرخواهی نیست.

از اینجا دانسته می‌شود محدودیّت‌های طبیعی که شر نامیده می‌شوند، با وجود یا صفات خداوند منافاتی ندارند؛ خصوصاً با توجّه به اینکه آسیب دیدن از آن‌ها، عموماً ناشی از سوء اختیار انسان است و از کارهای نادرست او اثر می‌پذیرد؛ مانند آسیب دیدن از زلزله به سبب سست ساختن خانه‌ها و آسیب دیدن از سیل به سبب ساختن شهرها در مسیل و آسیب دیدن از خشکسالی به سبب از بین بردن مراتع و جنگل‌ها و آسیب دیدن از گرمای زمین به سبب مصرف بی‌رویّه‌ی سوخت‌های فسیلی و آسیب دیدن از بیماری به سبب کوتاهی در اقدامات پیشگیرانه و آسیب دیدن از ظلم به سبب حاکم ساختن ظالمان و خلاصه آسیب دیدن از انواع بلایا به سبب گناهان گوناگون، در حالی که خداوند برای انسان عقل قرار داده و پیامبر فرستاده و با این شیوه، امکانات لازم برای محفوظ ماندنش از آسیب‌های مادّی و معنوی را فراهم ساخته و با این وصف، می‌توان گفت که تا حدّ لزوم، مانع از شرور شده است؛ چنانکه فرموده است: ﴿وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ[۱]؛ «و هر مصیبتی که به شما می‌رسد، ناشی از چیزی است که دستانتان کسب کرده است و از بسیاری چشم می‌پوشد» و فرموده است: ﴿ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ[۲]؛ «آن به سبب چیزی است که دستانتان پیش فرستاده است و خداوند به بندگان ستمکار نیست».

↑[۱] . الشّوری/ ۳۰
↑[۲] . آل عمران/ ۱۸۲
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
تعلیقات
پرسش‌ها و پاسخ‌های فرعی
پرسش فرعی ۱
نویسنده: صادق
تاریخ: ۱۳۹۸/۷/۱

در پاسخ فوق فرموده‌اید که شرور مقتضای محدودیت ذاتی مخلوقات خداوند هستند و آفرینش مخلوقات بدون محدودیت ممکن نیست. حال با این استدلال، خلقت بهشت که قرآن آن را دار السلام نامیده و منزه از هر گونه شرّ است، چگونه ممکن شده است؟

پاسخ به پرسش فرعی ۱
تاریخ: ۱۳۹۸/۷/۴

هیچ مخلوقی بدون محدودیت نیست. بهشت هم محدودیت‌هایی دارد که بسته به اعمال بهشتیان در دنیا متفاوت است؛ چراکه برای آن درجاتی وجود دارد و نعمت‌های موجود در هر درجه‌ی آن، از نعمت‌های موجود در درجه‌ی بالاتر محدودتر است و این یعنی در درجه‌ی بالاتر نعمت‌هایی هست که در درجه‌ی پایین‌تر وجود ندارد و طبعاً عدم وجود آن نعمت‌ها، نوعی شر محسوب می‌شود که ناشی از سوء اختیار اهل درجه‌ی پایین‌تر است؛ چراکه اگر آنان بهتر یا بیشتر عمل می‌کردند، به آن نعمت‌ها دست می‌یافتند. وانگهی محدودیت‌ها در زندگی دنیا به این صورت است که برخی از مردم سالم هستند و برخی از آنان بیمار و برخی از مردم قدرتمند هستند و برخی از آنان ضعیف و برخی از مردم ثروتمند هستند و برخی از آنان فقیر و چنین محدودیت‌هایی در آخرت هم وجود دارد؛ چراکه برخی از مردم بهشتی هستند و برخی از آنان دوزخی و دوزخ نسبت به بهشت، مانند بیماری نسبت به سلامت و مانند ضعف نسبت به قدرت و مانند فقر نسبت به ثروت است.

پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.