سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
نقد و بررسی
 

علامه خراسانی می‌گویند بین شرع و عقل تضاد نیست. آیا نمی‌شود گاهی برای سنجش اعتقاد و درجه‌ی ایمان، این دو خلاف هم باشند، مثل قربانی کردن اسماعیل؟

نمی‌شود؛ زیرا این حکم که «می‌شود گاهی برای سنجش اعتقاد و درجه‌ی ایمان، این دو خلاف هم باشند، مثل قربانی کردن اسماعیل»، خود یک حکم عقلی است و با این وصف، نمی‌شود میان شرع و عقل تضادّی وجود داشته باشد! توضیح آنکه عقل اطاعت از امر خداوند را واجب می‌داند و می‌داند که او به کاری امر نمی‌کند، مگر اینکه در آن مصلحت وجود داشته باشد و با این وصف، هنگامی که قطع به امر او پیدا می‌کند، در واقع قطع به وجود مصلحت پیدا می‌کند، هر چند قطع به ماهیّت آن پیدا نکند و از این رو، تعبّداً به وجوب اطاعت از امر او حکم می‌کند؛ خصوصاً با توجّه به مالکیّت ذاتیّه و ولایت مطلقه‌ی او بر موجودات که به او حق می‌دهد آن‌ها را تکویناً با رساندن آفات طبیعی یا غیر طبیعی یا تشریعاً با امر به اتلاف کلّی یا جزئی اخذ کند، بی‌آنکه عقلاً مسؤولیّتی متوجّه او باشد؛ چنانکه فرموده است: ﴿لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ[۱]؛ «از کاری که می‌کند بازخواست نمی‌شود و آنان بازخواست می‌شوند». این به معنای آن است که عقل با همه‌ی اعتبارات خداوند مطابقت دارد؛ جز اینکه مطابقتش با بیشتر آن‌ها «تفصیلی» است، مانند اعتبارات جدّی، دائمی و عمومی او از قبیل فرائض و محرّمات اصلی که مصلحت ملحوظ در آن‌ها تفصیلاً معلوم است و مطابقتش با برخی از آن‌ها «اجمالی» است، مانند اعتبارات امتحانی، موقّت و استثنائی او از قبیل ذبح اسماعیل به دست ابراهیم علیهما السّلام و شکستن کشتی مساکین و کشتن کودک به دست خضر علیه السّلام که مصلحت ملحوظ در آن‌ها اجمالاً معلوم است، هر چند تفصیلاً نیز در دنیا -پیش یا پس از امتثال- یا در آخرت معلوم خواهد شد.

از اینجا دانسته می‌شود که همه‌ی احکام خداوند مبتنی بر ملاک‌های عقلی هستند، ولی ملاک‌های عقلی متعدّدند و عقل -از آنجا که علم به غیب ندارد- جز با تلقّی از خداوند نمی‌داند که او در هر موضوع بنا بر کدام یک از آن‌ها حکم کرده است و از این رو، برای شناخت احکام او چاره‌ای جز رجوع به او از طریق رجوع به کتاب و خلیفه‌اش در زمین ندارد؛ بر خلاف عقاید که مبتنی بر حقایق هستند و تبعاً اعتبارات را به آن‌ها راهی نیست و از این رو، عقل می‌تواند اصول آن‌ها را مستقلّاً درک کند، هر چند برای درک فروع آن‌ها مانند احوال آخرت، به اخبار یقینی شرع نیازمند است.

↑[۱] . الأنبیاء/ ۲۳
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش بررسی نقدها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن نقد
کاربر گرامی! شما می‌توانید نقدهای علمی خود بر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش به بررسی علمی گرفته شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی نقد، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که نقد شما، در پایگاه بررسی شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن نقد خود، نقدهای مرتبط را مرور، یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . بهتر است که از نوشتن نقدهای متعدّد و غیر مرتبط با هم در هر نوبت، خودداری کنید؛ چراکه چنین نقدهایی در پایگاه به تفکیک و أحیاناً در مدّتی بیش از مدّت معمول بررسی می‌شوند.