سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
نقد و بررسی
 

برداشت من از مجموعه‌ی ارشادات پایگاه (به عنوان نمونه، پرسش و پاسخ ۱۸۰ و ۳۱۳) این است که گماشته‌ی خداوند یا از طریق نص یا از طریق آیتی بیّنه شناخته می‌شود؛ به این معنا که مردم صرفاً به یکی از این دو طریق می‌توانند او را به عنوان موعود شناسایی کنند و تا قبل از ارائه‌ی نص یا معجزه، امکان تشخیص او توسط دیگران منتفی است هرچند واقعاً موعود باشد، اما در برخی مطالب پایگاه تشخیص موعود بودن یا نبودن حضرت علامه بر عهده‌ی مردم و به کمک روایات متواتر دانسته شده، در حالی که این روش سومی است. برای بنده این موضوع نیاز به توضیح دارد.

تشخیص موعود بودن یا نبودن کسی، هنگامی معنا دارد که اصل وعده ثابت باشد و اصل وعده با روایات قطعی ثابت می‌شود و تطبیق آن بر مصداق بیرونی‌اش از طریق عقل و با کمک چشم و گوش ممکن است که در اختیار مردم است. بنابراین، تشخیص موعود بودن یا نبودن کسی، بر عهده‌ی مردم است و با توجّه به روایات قطعی انجام می‌شود و این منافی با شناخت گماشته‌ی خداوند از طریق معجزه نیست؛ زیرا روایات قطعی از معجزه‌ی کسی که شناخت او ضروری است و نیاز به معجزه دارد خبر داده‌اند؛ چنانکه علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی در تعریف «آیت بیّنه» فرموده است: «آيَةٌ وَعَدَهَا نَبِيٌّ أَوْ وَصِيُّ نَبِيٍّ كَمَا قَالَ نَبِيٌّ فِي طَالُوتَ: ﴿إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَـآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ[۱]»[۲]؛ «آیتی که پیامبر یا وصیّ پیامبری آن را وعده داده است، چنانکه پیامبری درباره‌ی طالوت فرمود: <هرآینه آیت حکومت او این است که تابوت را برای شما می‌آورد که در آن آرامشی از پروردگارتان و بازمانده‌ای از چیزی است که آل موسی و آل هارون بر جای نهاده‌اند و فرشتگان آن را حمل می‌کنند، هرآینه در آن برای شما آیتی است اگر مؤمن باشید>». علاوه بر این، روایات قطعی نشانه‌های خاصّ گماشته‌ی خداوند را تعیین کرده‌اند و نشانه‌های خاصّ او به صورتی که در روایات قطعی تعیین شده، به منزله‌ی معجزه است؛ با توجّه به اینکه جمع کردن نشانه‌های خاصّ موعود در غیر موعود، إغراء به جهل است و از خداوند صادر نمی‌شود، مگر اینکه موعود بودن او ممکن نباشد و با این وصف، جمع شدن نشانه‌های خاصّ موعود در کسی که موعود بودن او ممکن است، معجزه محسوب می‌شود؛ چراکه صدور آن از غیر خداوند ممکن نیست، تا حدّی که می‌توان درباره‌ی آن تحدّی کرد؛ به این صورت که گفت: کس دیگری را بیاورید که موعود بودن او ممکن باشد و این نشانه‌ها را داشته باشد اگر راست می‌گویید و روشن است که آوردن کسی دیگر با این ویژگی‌ها ممکن نیست و این معنای معجزه است.

آری، اگر روایات قطعی مشتمل بر نشانه‌های خاصّ موعود نباشند، بلکه مشتمل بر نشانه‌های عامّ او باشند، شناخت او از طریق آن‌ها ممکن نیست؛ مانند گاو بنی اسرائیل که خداوند آنان را به ذبح آن امر فرمود، ولی در مرحله‌ی نخست نشانه‌های آن را تعیین نکرد و از این رو، آن را نشناختند. پس در مرحله‌ی دوم نشانه‌های عامّ آن را تعیین کرد که میان آن و گاوهای دیگر مشترک بود و از این رو، آن را نشناختند. پس در مرحله‌ی سوم نشانه‌های خاصّ آن را تعیین کرد که در غیر آن یافت نمی‌شد و از این رو، آن را شناختند و گفتند: ﴿الْـآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ[۳]؛ «اکنون حق را آوردی». هر چند ممکن است شناخت آن توسّط آنان، ناشی از تعدّد و تجمّع نشانه‌های عامّ آن بوده باشد؛ با توجّه به اینکه هر نشانه‌ی عامّی هرگاه با نشانه‌ی عامّ دیگری جمع می‌شود، خاص می‌گردد؛ زیرا دامنه‌ی کسانی که مشمول آن هستند را محدودتر می‌کند؛ مانند صفت «حیوان» که نشانه‌ای عام محسوب می‌شود؛ چراکه همه‌ی جانوران را در بر می‌گیرد، ولی هرگاه با صفت «ناطق» جمع می‌شود، خاص می‌گردد؛ زیرا جانورانی که مشمول آن هستند را به انسان‌ها محدود می‌کند و با این وصف، هر چه نشانه‌های عام تعدّد و تجمّع بیشتری می‌یابند، تعداد احتمالات را کاهش می‌دهند، تا آن گاه که تنها یک احتمال باقی می‌ماند و یک احتمال، یقین است. از اینجا دانسته می‌شود مراد علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی در کتاب «بازگشت به اسلام»[۴] از اوصاف و علامات مهدی علیه السلام که شناخت او با توجّه به آن‌ها بدوی و غیر یقینی است، اوصاف و علامات عامّ اوست که میان او و دیگران مشترک است؛ مانند بلند بودن پیشانی و کشیده بودن بینی‌اش در روایت رسیده از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم: «الْمَهْدِيُّ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ أَقْنَى الْأَنْفِ»[۵]؛ «مهدی از من است، بلندپیشانی و کشیده‌بینی»، نه اوصاف و علامات خاصّ او که جمع شدن آن‌ها در غیر او ممکن نیست؛ مانند نامش و نام پدرش و نسبش و خروجش در مکّه پس از خروج سفیانی و ندای آسمانی و فرو رفتن دشمنانش در بیداء و بیعت ۳۱۳ تن از یارانش با او میان رکن و مقام و دعوتش به سوی دین خالص و جنگیدنش با سفیانی و اظهار علم صحیح و مواریث پیامبران و نزول عیسی بن مریم علیه السلام در زمانش و پر شدن زمین به دست او از عدل و داد که در کنار یکدیگر موجب علم به مهدی بودن او می‌شوند؛ چراکه جمع شدن آن‌ها در غیر مهدی ممکن نیست و این برای او به منزله‌ی معجزه است، صرف نظر از معجزات دیگری که به دست او جاری می‌شوند.

↑[۱] . البقرة/ ۲۴۸
↑[۲] . گفتار ۱۱۷، فقره‌ی ۱۱
↑[۳] . البقرة/ ۷۱
↑[۵] . سنن أبي داود، ج۴، ص۱۰۷
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش بررسی نقدها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن نقد
کاربر گرامی! شما می‌توانید نقدهای علمی خود بر آثار علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش به بررسی علمی گرفته شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی نقد، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که نقد شما، در پایگاه بررسی شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن نقد خود، نقدهای مرتبط را مرور، یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . بهتر است که از نوشتن نقدهای متعدّد و غیر مرتبط با هم در هر نوبت، خودداری کنید؛ چراکه چنین نقدهایی در پایگاه به تفکیک و أحیاناً در مدّتی بیش از مدّت معمول بررسی می‌شوند.