سه شنبه ۲۹ اسفند (حوت) ۱۴۰۲ هجری شمسی برابر با ۸ رمضان ۱۴۴۵ هجری قمری
منصور هاشمی خراسانی
 مقاله‌ی جدید: مقاله‌ی «ولایت فقیه؛ آخرین حربه‌ی شیطان» نوشته‌ی «فرهاد گلستان» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. پرسش جدید: لطفاً درباره‌ی سفیانی توضیحات کامل و مستندی ارائه فرمایید. در روایات اسلامی، چه ویژگی‌ها و اطلاعاتی درباره‌ی او وارد شده است؟ برای مطالعه و دریافت پاسخ، اینجا را کلیک کنید. گفتار جدید: مناجاتی از آن جناب که در آن راه‌های موجود پیش روی مؤمنان را یاد می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. درس جدید: درس‌هایی از آن جناب درباره‌ی اینکه زمین از مردی عالم به همه‌ی دین که خداوند او را در آن خلیفه، امام و راهنمایی به امر خود قرار داده باشد، خالی نمی‌ماند؛ احادیث صحیحی از پیامبر که بر این دلالت دارند؛ حدیث ۱۸. برای مطالعه‌ی آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید. فیلم جدید: فیلم جدیدی با موضوع «تقلید و اجتهاد (۱)» منتشر شد. برای مشاهده و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نقد جدید: در روایتی از امام محمّد باقر عليه‌ السلام آمده است که فرمود: «گویا من گروهی را می‌بینم که در مشرق خروج کرده‌اند و حق را می‌طلبند... کشتگانشان شهیدند. آگاه باشید که من اگر آن زمان را درک می‌کردم، جانم را برای صاحب این امر نگاه می‌داشتم». لطفاً بفرمایید که آیا این حدیث معتبر است؟ برخی از کسانی که یاری خراسانی موعود را واجب نمی‌دانند، به این فراز استناد می‌کنند. برای مطالعه و دریافت بررسی، اینجا را کلیک کنید. کتاب جدید: نسخه‌ی سوم کتاب ارزشمند «سبل السّلام؛ مجموعه‌ی نامه‌ها و گفتارهای فارسی حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی» منتشر شد. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. نامه‌ی جدید: فرازی از نامه‌ی آن جناب که در آن درباره‌ی شدّت گرفتن بلا هشدار می‌دهد و علّت آن و راه جلوگیری از آن را تبیین می‌کند. برای مطالعه و دریافت آن، اینجا را کلیک کنید. برای مطالعه‌ی مهم‌ترین مطالب پایگاه، به صفحه‌ی اصلی مراجعه کنید.
loading
پرسش و پاسخ
 

خداوند در آیه‌ی ۶ سوره حجرات فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ»؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! هرگاه فاسقی برایتان خبری آورد تحقیق کنید، مبادا از روی جهالت به قومی آسیب برسانید، پس از کاری که کردید پشیمان شوید». آیا این آیه دلیلی آشکار برای اثبات حجّیّت خبر واحد ثقه نیست؟

لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:

۱ . وجوب تحقیق درباره‌ی خبر فاسق، به معنای عدم وجوب تحقیق درباره‌ی خبر دیگران نیست؛ چراکه اثبات شیء نفی ماعدا نمی‌کند، بلکه می‌تواند از باب تأکید و بیان اولویّت تحقیق درباره‌ی خبر فاسق باشد؛ چنانکه مثلاً گفته می‌شود: «هر چیزی که هر بی‌سر و پایی می‌گوید را باور نکن» و منظور این نیست که هر چیزی که دیگران می‌گویند را باور کن، بل منظور این است که هر چیزی که هر کسی می‌گوید را باور نکن، خصوصاً اگر بی‌سر و پا باشد. این به معنای آن است که آیه‌ی ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا[۱]؛ «ای کسانی که ایمان آوردید! هرگاه فاسقی برایتان خبری آورد تحقیق کنید»، در مقام نفی وجوب تحقیق درباره‌ی خبر دیگران نیست و به اصطلاح، مفهوم مخالف ندارد؛ خصوصاً با توجّه به اینکه چنین مفهومی، معارض با منطوق آیه‌ای است که می‌فرماید: ﴿إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا[۲]؛ «هرآینه ظن چیزی را از حق بی‌نیاز نمی‌کند»؛ با توجّه به اینکه خبر واحد ثقه، به اقرار همه‌ی اهل علم، مفید ظنّ است و بنا بر منطوق این آیه، چیزی را از حق بی‌نیاز نمی‌کند و روشن است که منطوق این آیه بر مفهوم آیه‌ی دیگر -هرگاه مفهوم داشته باشد- مقدّم است.

۲ . آیه‌ی نبأ، درباره‌ی خبر آوردن از پیامبر درباره‌ی عقاید و احکام دین نیست، بل درباره‌ی خبر آوردن از افرادی عادی درباره‌ی موضوعی عرفی است؛ چنانکه فرموده است: ﴿أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ[۳]؛ «مبادا از روی جهالت به قومی آسیب برسانید، پس از کاری که کردید پشیمان شوید» و این قرینه‌ی متّصلی است که عمومی برای آیه باقی نمی‌گذارد تا شامل خبر آوردن از پیامبر درباره‌ی عقاید و احکام دین شود؛ همچنانکه شامل شهادت یک شاهد عادل در محکمه نمی‌شود و روشن است که میان حجّیّت خبر واحد ثقه در امور عرفی و خبر او در امور شرعی، ملازمه‌ای وجود ندارد؛ زیرا عقلا در امور عرفی تسامحی روا می‌دارند که در امور شرعی روا نمی‌دارند.

۳ . آیه‌ی نبأ، با توجّه به ذیل آن و شأن نزولش، درباره‌ی خبر واحد از اهل زمان است که امکان تحقیق درباره‌ی‌شان وجود دارد، نه خبر واحد از گذشتگان که امکان تحقیق درباره‌ی‌شان وجود ندارد. توضیح آنکه آیه می‌فرماید: هرگاه فاسقی برای شما از کسی در زمانتان خبری آورد حاکی از اینکه او سخنی گفته یا کاری انجام داده است، تحقیق کنید؛ به این ترتیب که بروید و از خود او بپرسید که آیا این سخن را گفته یا این کار را انجام داده است؟ بنابراین، در صورتی که مفهوم مخالف داشته باشد، می‌فرماید: هرگاه عادلی برای شما از کسی در زمانتان خبری آورد حاکی از اینکه او سخنی گفته یا کاری انجام داده است، تحقیق لازم نیست و این می‌تواند از آن رو باشد که دروغ بستن عادل بر کسی که زنده است و می‌تواند او را تکذیب و رسوا کند، بعید است، یا از آن رو که خبر واحد از اهل زمان بر خلاف خبر واحد از گذشتگان، غالباً محفوف به قرائنی قطع‌آور است. با این وصف، آیه در صورتی که مفهوم مخالف داشته باشد، تنها بر حجّیّت خبر واحد ثقه از اهل زمان دلالت دارد که علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی آن را پذیرفته است، نه خبر واحد ثقه از کسانی که در این زمان نیستند و نمی‌توانند صحّت و سقم خبر او را تأیید کنند.

حاصل آنکه آیه‌ی نبأ، «دلیلی آشکار برای اثبات حجّیّت خبر واحد ثقه» محسوب نمی‌شود.

برای آگاهی بیشتر در این باره، به نقد و بررسی ۵۴ مراجعه کنید.

↑[۱] . الحجرات/ ۶
↑[۲] . یونس/ ۳۶
↑[۳] . الحجرات/ ۶
پایگاه اطّلاع‌رسانی دفتر منصور هاشمی خراسانی بخش پاسخگویی به پرسش‌ها
هم‌رسانی
این مطلب را با دوستان خود به اشتراک گذارید، تا به گسترش علم و معرفت دینی کمک کنید. شکرانه‌ی یاد گرفتن یک نکته‌ی جدید، یاد دادن آن به دیگران است‌.
رایانامه
تلگرام
فیسبوک
توییتر
می‌توانید این مطلب را به زبان‌های زیر نیز مطالعه کنید:
اگر با زبان دیگری آشنایی دارید، می‌توانید این مطلب را به آن ترجمه کنید. [فرم ترجمه]
نوشتن پرسش
کاربر گرامی! شما می‌توانید پرسش‌های خود درباره‌ی آثار و اندیشه‌های علامه منصور هاشمی خراسانی را در فرم زیر بنویسید و برای ما ارسال کنید تا در این بخش پاسخ داده شود.
توجّه: ممکن است که نام شما به عنوان نویسنده‌ی پرسش، در پایگاه نمایش داده شود.
توجّه: از آنجا که پاسخ ما به پست الکترونیک شما ارسال می‌شود و لزوماً بر روی پایگاه قرار نمی‌گیرد، لازم است که آدرس خود را به درستی وارد کنید.
لطفاً به نکات زیر توجّه فرمایید:
۱ . ممکن است که به پرسش شما در پایگاه پاسخ داده شده باشد. از این رو، بهتر است که پیش از نوشتن پرسش خود، پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط را مرور یا از امکان جستجو در پایگاه استفاده کنید.
۲ . از ثبت و ارسال پرسش جدید پیش از دریافت پاسخ پرسش قبلی، خودداری کنید.
۳ . از ثبت و ارسال بیش از یک پرسش در هر نوبت، خودداری کنید.
۴ . اولویّت ما، پاسخگویی به پرسش‌های مرتبط با امام مهدی علیه السلام و زمینه‌سازی برای ظهور اوست؛ چراکه در حال حاضر، از هر چیزی مهم‌تر است.