چنانکه خداوند از قول آنان خبر داده و فرموده است: ﴿أَجَعَلَ الْآلِهَةَ إِلَهًا وَاحِدًا ۖ إِنَّ هَذَا لَشَيْءٌ عُجَابٌ﴾[۱]؛ «آیا او خدایان را خدایی یگانه ساخته؟! بی‌گمان این چیزی شگفت‌آور است»! همچنانکه به روشنی بت‌های خود را در آفرینش، روزی دادن و اداره‌ی موجودات، شریک خداوند می‌دانستند و برای هر یک نقشی در کنار خداوند قائل بودند و به عنوان مثال، یکی را خدای باران، یکی را خدای جنگ و یکی را خدای عشق می‌نامیدند و به همین سبب، آن‌ها را شایسته‌ی پرستش می‌شمردند و در برابرشان مانند خداوند سجده می‌کردند.

فارغ از آنکه عدم ثبوت اسلام آنان تنها به سبب این عقیده‌ی آنان نبود؛ چراکه آنان علاوه بر این عقیده، پیامبران خداوند و چیزی که بر آنان نازل شده است را تکذیب می‌کردند؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهَذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ﴾[۲]؛ «و کسانی که کافر شدند گفتند که نه به این قرآن ایمان می‌آوریم و نه به چیزی که پیش از آن است»؛ همچنانکه آخرت را نیز باور نداشتند و روز قیامت را انکار می‌کردند؛ چنانکه خداوند فرموده است: ﴿وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ ۙ لَا يَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ يَمُوتُ﴾[۳]؛ «و با سخت‌ترین سوگندهاشان به خداوند سوگند خوردند که خداوند کسی که می‌میرد را زنده نمی‌کند» و فرموده است: ﴿وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ﴾[۴]؛ «و آنان به آخرت کافر هستند»! این در حالی است که بر خلاف آنان، مسلمانان، هر چند در عمل، کسانی غیر خداوند را بخوانند، در عقیده غیر خداوند را در آفرینش، روزی دادن و تدبیر موجودات، شریک او نمی‌دانند، بلکه در خیر و شر وابسته به اذن او می‌شمارند و به «لا إله إلّا الله» اقرار دارند و پیامبران و چیزی که بر آنان نازل شده است را تصدیق می‌کنند و به آخرت و روز قیامت معتقدند و با این وصف، قیاس آنان با مشرکان زمان پیامبر، غیر منصفانه است و جز با تساهل و تغافلی فاحش ممکن نیست. هر چند چنانکه روشن شد، خواندن کسانی جز خداوند در غیبت آن‌ها، با هر توجیهی که باشد، ترک اولی شمرده می‌شود و زیبنده‌ی مسلمانان نیست؛ زیرا اولی در هر حالی، خواندن خداوند است که از هر کسی شنواتر، مهربان‌تر و اجابت‌کننده‌تر است؛ تا جایی که با وجود او، نیازی به خواندن غیر او هر چند مخلوقی مقدّس باشد، نیست.